Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги касб-ҳунар таълими маркази

 
II. МУТАХАССИСЛИГИ ВА ЭГАЛЛАГАН ИШЧИ КАСБИГА 
ТААЛЛУҚЛИ ИШЛАР 
Ўқувчилар асаларичиликда технологик ишлаб чиқариш амалиётини 
ўтиш давомида уз мутахассислиги ва эгаллаган ишчи касби бўйича қуйидаги 
маълумотларни тўплашлари зарур: хўжаликнинг ўтган йилги ҳисоботи ва 
ишлаб чиқариш-молиявий режаларидан нусха кўчириш, асаларичиликда 
асалари оиласидан олинган ҳосил ҳақида 5 йиллик маълумот, 1-2 та 

---

125 
асаларичиликда қўлланиладиган ишлаб чиқариш экинининг технологик 
картаси ишлаб келинади. Улар Асаларичилик соҳасида бажариладиган 
ишларни, ташкилий ишларнинг зоотехникавий мажмуаси билан биргаликда 
асаларичиликдаги бажариладиган ишларнинг технологик картасини тузишни 
ўрганадилар ва уларнинг бажарилишини назорат килиб борадилар. 
Жумладан: 
Асаларичилик соҳаси бўйича ўқувчилар ишлаб чиқариши амалиёти 
давомида куйидаги ишлар билан танишадилар ва уларни бажаришда 
иштирок этадилар: 
I. Асаларичилик озуқа базаси ва асалари ёрдамида қишлок хўжалик 
экинларини чанглантириш. 
1- Асосий шира ва гулчанги берувчи ўсимликларни аниқлаш. 
Машғулот ўтказиш жойини тайёрлаш ва меҳнатни муҳофаза қилиш 
қоидалари.
Асосий шира ва гулчанги берувчи ўсимликлар турларини аниқлаш. 
Баргларида Аччиқ шира суюклиги бўлган (шафтоли, нок, олмурут ва 
бошкалар) ўсимликлар билан танишиш. Ўсимликларнинг гуллаш даврларини,
асаларини гулга қатнашини ва назорат тарозиси кўрсатгичларини кузатиш. 
Шира ва гулчанги берувчи ўсимликлардан гербарийлар тайёрлашни ўрганиш. 
2- Маҳаллий ўсимликларнинг шира ажратиш қобилиятини аниқлаш. 
Машғулот ўтказиш жойини тайёрлаш ва меҳнатни муҳофаза қилиш 
қоидалари.
Тажриба хўжалиги ҳудудида ўсувчи шира берувчи ўсимликлар турларини 
аниқлаш ишлари. Пахта, беда, сабзавот-полиз экинларининг шира ажратиш 
қобилиятини аниқлаш, атрофдаги ўсимликлар шира балансини тузиш. 
Асаларизорни белгиланган жойларга кўчириш харитасини тузиш. 
3-Асаларичилик озуқа базасини яхшилаш ва ундан фойдаланиш. 
Машғулот ўтказиш жойини тайёрлаш ва меҳнатни муҳофаза қилиш 
қоидалари. 
Ўкув 
тажриба 
хўжалигидаги 
асаларичилик 
асбоб-ускуналарини 
таъмирлаш мақсадида дурадгорлик ишлари ва уларга қўйилган талаб билан 
танишиш. Тажриба ҳудудида ўсувчи ўсимликларнинг шира ажратиш 
қобилиятини аниқлаш. Хўжалик атрофида асаларилар озуқасини яхшилаш 
мақсадида ҳар хил гулли ўсимликлар экиш тадбирлари билан танишиш. 
4-Асаларилар ёрдамида қишлоқ хўжалик экинларини чанглантириш. 
Машғулот ўтказиш жойини тайёрлаш ва меҳнатни муҳофаза қилиш 
қоидалари. 
Тажриба хўжалиги ҳудудидаги қишлок хўжалик экинларини асаларилар 
ёрдамида чанглантиришда ва асалари оиласини кўчиришда қатнашиш ҳамда 

---

126 
келтирилган асалари оилаларини чанглантириладиган экинлар майдонига 
жойлаштиришга иштирок этиш. 
5-Иссиқхоналарда экинларни асалари ёрдамида чанглантириш. 
Машғулот ўтказиш жойини тайёрлаш ва меҳнатни муҳофаза қилиш 
қоидалари. 
Иссиқхоналарда асалари оиласини қўйишда жой танлашда ҳамда иссиқ 
об-хавода асалариларнинг учиб чиқишини ташкил этишда қатнашиш. 
Иссиқхоналарда асаларилар оиласининг буғланиб қолиши ва ўлишининг 
олдини олиш. Асалариларни бодринг ва помидор экинларини чанглатишга 
ўргатиш, ҳамда чанглатиш жараёнлари билан танишиш.