Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах давлат педагогика институти

Юқоридан тўғри тўп киритиш
. Ўйинчи тўрга қараган ҳолда юқори 
ҳолатни эгаллайди . 
Тўп кўкрак сатҳида ушлаб турилади, бир оѐқ олдинга қўйилади (зарба 
берувчи қўлга нисбатан қарама-қарши). Тўп 1 м юқорига олдинга ташланиб, 
ўйинчи қўлини юқорига-орқага ҳаракатлантиради ва зарба берувчи қўл - елкасини 
орқага-юқорига олиб боради. Зарба тўғри қўл билан бирмунча олдинда 
бажарилади. Бу усул икки хил вариантда: тўпга айланма ҳаракат бериб ва айланма 
ҳаракат бермасдан амалга оширилиши мумкин. Тўпга айланма ҳаракат бермасдан 
тўп киритиш усули бирмунча мураккаб усул ҳисобланади. Бу усулда қуйидаги 
элементларнинг бажарилишига қатъий амал қилиш зарур. Булар: тўпнинг қоқ 
ўртасига зарба бериш; тўп ташлашнинг нисбатан пастлиги (0,5 м гача); зарба 
берувчи қўлни орқага нисбатан қисқа ҳаракатлантириш; кучли (тезкор), ва 
―алдамчи‖ (секин) зарбалар бериш. Ҳужум зарбасини 2 йўл билан бажариш 
мумкин: тўғри (тўрга нисбатан тўғри турган ҳолда) ва ѐн томон билан (тўрга 
нисбатан). 
Юқоридан ѐн томон билан тўп киритиш. 
Юқоридан ѐн томон билан тўп 
киритиш усулида ўйинчи тўрга нисбатан ѐн томон билан оѐқларини тиззадан 

---

125 
буккан ҳолда туради. Тўп 1 м гача баландликда елка устига ташланади. Ўнг қўл 
билан зарба берилганда, у пастдан орқага ҳаракатланади, бунда елка пастга 
туширилиб, гавданинг оғирлиги ўнг оѐққа ўтказилади. Зарба берувчи қўл орқадан-
юқорига ѐй бўйича ҳаракатлантирилиб, зарба амалга оширилади. Гавда чапга 
бурилади ва оғирлик кучи чап оѐққа кўчирилади. Бу ҳаракат зарбанинг кучини 
оширишга хизмат қилади. 
12-расм 
Сакраб тўп киритиш
. Ҳозирда сакраб тўп киритиш усули кенг қўлланилмоқда. 
Бу усулнинг асоси орқа (ҳимоя) зонадан ҳужум зарбасини беришга ўхшашлиги 
сабабли унинг моҳияти қуйироқда ѐритилади.