Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ж. М.Қурбонов, З. Э. Мамарасулов

 
№ 
 
Ҳарорат 
0
С 
Босим мПа 
1. Қизитилган буғ 
Иссиқ сув, тўйинган буғ 
580 
540-580 
450-540 
450 
115 
чекланмаган 
чекланмаган 
чекланмаган 
3,9 
8,5 
2. Қизитилган буғ 
Иссиқ сув, тўйинган буғ 
350-450 
350 
115 
3,9 
2,2-3,9 
3,9-8 
3. Қизитилган буғ 
Иссиқ сув, тўйинган буғ 
250-350 
250 
115 
2,2 
1,6-2,2 
1,6-3,9 
4. Қизитилган ва тўйинган буғ 
Иссиқ сув
115-250 
115 
0,07-1,6 
1,6 

---

87 
0,07 МПа босим ва 115
0
С дан юқори ҳароратда ишлайдиган қувурлар 
ишга туширилиши олдидан ва ишга тушгандан кейин ҳар 3 йилда 1 марта 
Давлат техника назорати томонидан кўрикдан ўтказилади. Шунингдек, бу 
қувурлар камида бир йилда 1 марта завод маъмурияти томонидан синовдан 
ўтказилади. 
Иссиқ сув ва буғ қувурлари бошқа хил қувурларга нисбатан анча оғир 
шароитда ишлайди. Масалан, қувурларнинг ўзини оғирлигидан ташқари, улар 
ичичдаги юқори ҳарорат ва босимнинг таъсири, устидаги иссиқликни 
камайтириш учун қопланган қопламанинг (теплоизоляция) оғирлиги ва ҳ.к. 
Иссиқ сув, буғ ва газ қувурлари асосан қуйидаги сабабларга кўра аварияга 
учрашиши мумкин: қувурларда носозликларнинг мавжудлиги, қувурларни 
лойиҳалашда материалларни нотўғри танлаш, қурилиш – монтаж ишларида 
лойиҳада кўрсатилган нормалардан четга чиқиш, қувурлардан фойдаланишда 
технологик режимларни бузиш, вақтида сифатли таъмирлаш ишларини олиб 
бормаслик, гидравлик зарбалар, текшириш асбоб-ускуналарини ўз вақтида 
сифатли техника кўригидан ўтказмаслик. 
Қувурларда носозлик бўлмаслигининг олдини олиш учун, улар 
дефектоскопия йўли билан рентген нурлари орқали текширилади. 
Қувурларни бир – биридан фарқлаш, бунда хато қилмаслик мақсадида, 
улар ҳар хил ранг ва белгилар билан белгиланади (4-жадвал). 
4-жадвал 
Қувурларни группаси бўйича рангларга ажратиш 
Моддалар группасининг 
рақамлари 
Қувурлар орқали 
ўтадиган моддалар 
Ажратиш 
буѐқлари 
1 
Сув 
Яшил 
2 
Буғ 
Қизил 
3 
Ҳаво 
Кўк 
4 
Газ:
ѐнувчи
ѐнмайдиган 
Сариқ 
Сариқ 
5 
Кислота 
Пушти 
6 
Ишқорлар 
Бинафша 
7 
Суюқлик: 
Ёнадиган 
ѐнмайдиган 
Жигарранг 
Жигарранг 
8 
Қолганлари 
Кулранг