Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ислом каримов номидаги тошкент давлат техника университети термиз филиали

ташкил этишнинг иккита умумий иқтисодий шакли яъни натурал хўжалика ва товар хўжалиги шакли ҳисобланади.

Ижтимоий хўжаликни ташкил этишнинг умумий иқтисодий шакллари





Натурал ишлаб чиқариш
(натурал хўжалик )

Товар ишлаб чиқариш
(товар хўжалик)




Махсулотларни ишлаб чиқаришда ўз эҳтиёжларини қондириш учун, хўжалик ички эҳтиёжлари учун ишлаб чиқариш

Товар ёки хизматларнинг ишлаб чиқарувчининг ўз истеъмоли учун эмас, балки бозорда сотиш учун яритилиши


Натурал ва товар хўжалигинингбир-биридан фарқланиши

Асосийжиҳатлар	Натурал хўжалик	Товар хўжалиги
1.Моддий неъматларни ишлаб чиқариш мақсади	Шахсий эҳтиёжларни қондиришда фойдаланиш	Бошқа товарларга айирбошлаш, бозорда олди-сотди қилиш
2.Ишлаб чиқариладиган маҳсулот таркибининг аниқланиши	Эҳтиёжлар ва имкониятлардан келиб чиққан ҳолда олдиндан аниқланади	Бозордаги муайян талаб ва ишлаб чиқарувчи нинг хусусиий манфаати асосида аниқланади
3. Истеъмолчини ўзига жалб етиш учун кураш	Бундай кураш мавжуд эмас	Бундай кураш мавжуд ва товар хўжалигининг ривожланиши билан кучайиб боради
4.Ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг истеъмол қилиниши даражаси	Барча ишлаб чиқар- илган маҳсулотлар тўлалигича истеъмол қилинади	Ишлаб чиқарилган маҳсулотлар айрим турлари ва қисмлари- нинг сотилмай қолиши, Яъни истеъмол килин- маслиги
5. Ишлаб чиқариш жараёнида ишчи кучи- нинг иштирок этиш тамойиллари	Ишлаб чиқариш жараёнида фақат ўзи- нинг ва оила аъзолари- нинг ишчи кучидан фойдаланилади	Ишлаб чиқариш жараёнида ёлланма ишчи кучидан ҳам фойдаланиш мумкин