Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус талим вазирлиги и. Каримов номидаги тошкент давлат техника университети

Франчайзингнинг моҳияти ва устуворлиги. Охирги йиллари имтиёзли тадбиркорликда франчайзинг кенг қўлланила бошлади. Ишбилармонликнинг ушбу шаклида франчайзер (одатда, йирик бош компания) кичик фирма ёки бизнесменни белгиланган маълум ҳудудда товар, реклама хизмати, бизнес технологиялари билан таъминлашни ўз зиммасига олади.
Бунинг эвазига фирма (франчайзи) компанияга (франчайзерга) менежмент ва маркетинг соҳасида хизмат кўрсатиш ва шу ком­панияга ўзининг маълум капиталини қўйиш мажбуриятини олади. Одатда, франчайзинг фақат компания – франчайзер би­лан иш олиб бориш мажбуриятини олиб, бизнесда унинг кўрсатмаларига бўйсунишга ҳаракат қилади.
Франчайзи корхонаси франчайзер томонидан ташкил қилинган тизимнинг бир қисми сифатида фаолият юритади. Ҳозирги вақтда АҚШда ярим миллиондан ортиқ корхона имтиёзли ишбилармон фаолияти билан шуғулланади. Уларнинг улуши мустақил корхоналарга нисбатан ошиб бормоқда.
Франчайзингни ёймоқ учун йирик фирма эгалари вақт-вақти билан кўргазма ўтказишади. Бундан мақсад кишиларни имтиёзли ишбилармонлик билан шуғулланишга жалб этишдан иборат.
Франчайзингнинг асосий устуворлиги битим тузган корхоналарнинг аниқ ихтисослашишидир. Йирик фирманинг кўмак бериши франчайзингни тижорат таваккалини камайтиради. Бош фирма ўқитиш ишлари олиб боради ва франчайзи-корхона иш фаолиятини доимо назорат қилиб туради.

Назорат ва мулоҳаза учун саволлар


1. Янги корхона ташкил қилиш қандай босқичлардан иборат?
2. Ташкил этилиши мўлжалланган шахсий корхоналарнинг қандай турларини биласиз?
3.Ташкил этилаётган корхонанинг техник-иқтисодий асосланиши (ТИА) нималардан иборат?
4. Бизнес-режа нима? Унинг мазмунини очиб беринг.
5. Бизнес-режанинг тузилиши қандай, у қандай бўлимлардан иборат?
6.Ташкил этилиши мўлжалланган корхонанинг ишлаш ва бошқа-рув тизими нималардан иборат?
7. Корхонанинг бошқарув тамойиллари нималардан иборат?
8. Франчайзингнинг устуворлик ва камчиликлари нимада?
9. Фойдалилик коэффиценти қандай аниқланади?
10. Кичик корхоналар фаолиятини иқтисодий таҳлил қилишниизохлаб беринг.