Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги хамидов мухамадхан

Ҳаво чиқарувчи клапан
Ҳаво чиқарувчи клапан
томчилатиб суғориш тизимидаги ҳавони 
чиқариб юбориш ва унга ҳаво киритиш учун хизмат қилади. Тизим ишламай 
турганда, унинг барча қувур ва шланглари ҳаво билан тўлган бўлади. Тизим 
ишга туширилганда, тизим сувга тўла бошлаши билан босим ортиб кетади ва 
натижада, тизимда гидравлик зарба юзага келиши мумкин. Тизим ишлашдан 
тўхтаган пайтда эса тизимда бўшлиқ пайдо бўлиб, томизгичлар орқали тизимга 
ҳаво кира бошлайди. Бунда ҳаво билан бирга тупроқ ва бошқа моддалар ҳам 
тизимга интилади. Натижада, ифлосликлар билан тиқилиб қолиши, шланглар 
буралиб ѐрилиши мумкин. Бундай ҳолатларнинг олдини олиш учун тизимга 
ҳаво чиқарувчи ѐки киритувчи клапан ўрнатилади. У, одатда, тизимнинг энг 
баланд нуқтасига ѐки магистрал ва тарқатувчи қувурларнинг охирига 
ўрнатилади. 
5.5.7. 
ТОМЧИЛАТИБ 
СУҒОРИШ 
ТИЗИМИНИНГ 
СУҒОРИШ 
ШЛАНГЛАРИ 
Томизгичли шланг
сувни тарқатиш қувуридан экин илдизигача 
(ўсимлик эҳтиѐжига мос равишда) етказиб бериш учун хизмат қилади. 
Томизгичли шланглар, одатда, полиэтилен материалдан тайѐрланади. 
Шлангларнинг диаметри сув сарфига қараб танланади. Амалиѐтда диаметри 
20 мм, 16 мм ва 12 мм ва бўлган шланглар ва томизгичли ленталар кенг
кенг қўлланилади. 
Томизгичли шланг суғориладиган экиннинг турига қараб танланади. 
Томизгичли 
шлангларни 
тўғри 
танлаш 
суғориш 
самарадорлигини 
таъминлашнинг асоси ҳисобланади. 
 
 
 
 
 
 
49-расм. Томчилатиб суғориш тизимининг суғориш шланглари 

---

157 
 
Ҳозирги кунда амалиѐтда томизгичли шлангларнинг: 
-
суғориш шлангининг ташқарисидан ѐки уни қирқиб ўрнатиладиган 
томизгичли; 
-
суғориш шлангининг ичига ўрнатиладиган томизгичли; 
-
томизгичлар ленталар каби турлари кенг қўлланилади.