Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги хамидов мухамадхан

6.5.8. ТОМЧИЛАТИБ СУҒОРИШ ТИЗИМИНИНГ ТОМИЗГИЧЛАРИ 
Томчилатиб суғориш тизимининг томизгичлари тизим қувурларидаги сув 
босимни пасайтириб, сувни шлангдан томчи кўринишида чиқариш учун хизмат 
қилади. 
Томизгичлар томчилатиб суғориш тизимининг асосий элементи 
ҳисобланади ва суғориладиган экиннинг турига қараб танланади.
Ҳозирги замон томчилатиб суғориш тизимларида томизгичларнинг 
шлангни тешиб ўрнатиладиган, шлангни қирқиб ўрнатиладиган, шлангни ичига 
ўрнатиладиган томизгичлар, шлангни девори бўйлаб ичига ѐпиштирилган 
пластинка кўринишидаги турлари қўлланилади. 
Шлангни тешиб устидан ўрнатиладиган ва шлангни қирқиб 
ўрнатиладиган томизгичлар 
 
Шлангни 
тешиб, 
устидан 
ѐки 
уни 
қирқиб 
ўрнатиладиган 
томизгичларнинг ишлаш принципига қарийб бир хил бўлиб, улар асосан, кўп 
йиллик дарахтларни (боғлар ва узумзорларни) суғориш учун ишлатилади. 
Бу томизгичлар, одатда, 1,5-2,0 кг/см
2
босим остида ишлайди ва соатига 
2,0 литрдан 24 литргача сув бериш имкониятига эга. Томизгичларни 
суғориладиган далага яқин шароитда суғориш шлангига ўрнатиш мумкин. 
Бундай томизгичлар шлангга дарахтлар орасидаги масофага мос равишдаги 
оралиқ билан ўрнатилади. 

---

158 
50-расм. Томчилатиб суғориш тизимининг суғориш шлангини тешиб 
ўрнатиладиган томизгичлари 
 
51-расм. Томчилатиб суғориш тизимининг суғориш шлангини қирқиб 
ўрнатиладиган томизгичлари 
 
Томчилатиб суғориш тизимининг суғориш шлангини ташқарисидан 
тешиб ѐки уни қирқиб ўрнатиладиган томизгичиларининг ўзига хос жиҳатлари 
қуйидагилардан иборат: 
-
томизгичлар орасидаги оралиқ 1 м дан кам бўлса, тизимининг нархи 
жуда қиммат бўлиб кетади; 
-
бундай томизгичли шлангларни далага ѐйиш қийин; 
-
томизгичнинг конструкцияси уни тупроқ остидан ишлатишга имкон 
бермайди; 
-
ишчи босими жуда юқори, яъни 1-2 атм. оралиғида; 
-
нархи бошқа турдаги томизгичларга нисбатан қимматроқ. 
Бундай томизгичлар бир йиллик экинларни суғоришда ишлатиш учун 
тавсия қилинмайди.