Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гулистон Давлат университети «Умумий физика» кафедраси

Савол бўйича топшириқлари.
1. Генератор чулғамларини истеъмолчига юлдуз усулида улашнинг афзалликлари.
2. Генератор чулғамларини истеъмолчига юлдуз усулида улаганда истеъмолчидаги ток кучи ва кучланишни ҳисоблаш.


4.3. Учинчи асосий савол. Генератор чулғамларини истеъмолчига учбурчак усулида улаш.
Асосий саволнинг мақсади.
Генератор чулғамларини истеъмолчиларга учбурчак усулида улаш ҳақида маълумот бериш.
Индентив ўқув мақсадлари.
1. Генератор чулғамларини истеъмолчига учбурчак усулида улашни билиб олади.
2. Учбурчак усулида уланган уч фазали системани ифодаловчи катталикларни ўрганади.
Учунчи асосий саволнинг баёни.
Агар уч фазали ток юкламалари бир бири билан қуйидагича тартибда: биринчи фазанинг охири иккинчи фазанинг боши билан, иккинчи фазанинг охири учинчи фазанинг боши билан, учинчи фазанинг охири биринчи фазанинг боши билан уланиб, хар кайси уланган жойга тармоқнинг симлари тўташтирилган бўлса, бундай улаш учбурчак усулида улаш дейилади (5-расм, а). -билан белгиланади.
Бунда юкламаларнинг хар бир фазаси бевосита линия кучланишига уланади. Линия кучланиши хар бир юклама учун фаза кучланиши ҳам бўла олади, яъни
( 28 )
Учбурчак усулида уланганда юклама қаршиликлари , ва бўлса улардан ўтадиган ток кучи , ва бўлади. Бу токларни фаза токлари деб юритилади ва токлар линия токлари деб юритилади.

Учбурчак усулида уланган юкламалар симметрик бўлса, фаза ва линия токлари орасидаги муносабатни Кирхгофнинг биринчи қонундан фойдаланиб топиш мумкин, яъни:

бундан

5-расм.
Демак, линия токи фаза токларининг геометрик айирмасига тенг экан. Юкламалар бўлганда фаза токлари бир-бирига тенг, лекин бир-бирига нисбатан 120⁰ да силжиган бўлади.

30⁰



0

6-расм.
Учбурчак усулида улашда симметрик система учун линия ва фаза токларининг ўзаро муносабатлари (6-расм, в) тасвирланган. Расмдан

( 29 )
га тенгбўлгани учун
( 30 )
Демак, учбурчак усулида уланган истеъмолчининг фазалардаги юкламалар бир хил бўлганда линия токларининг қуйидаги фаза токларининг қуйидагидан марта катта бўлади. 6-расмдаги учбурчакдан линия токлари мос фаза токларидан 30⁰ бурчакка оркада қолишини кўриш мумкин.