Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти

27-mavzu. Logarifmik amplituda-chastotaviy xarakteristika bo‘yicha korrektlovchi qurilmalarni sintez qilish.

24.1. Logarifmik amplituda-chastotaviy xarakteristika bo‘yicha korrektlovchi qurilmalarni sintez qilish.

24.2. Korrektlovchi qurilmalarga misollar

амплитуда -частота тавсифиси орқали таҳлил

Ўтиш жараёни тавсифисини таҳлил қилишда ёпиқ тизимсининг амплитуда -частота тавсифисидан (АЧТ) фойдаланиш мумкин. Агар тизим барқарор бўлмаса тизим чиқишидаги тебранишлар амплитудаси чексиз катта қийматларга эга бўлади. Бундай ҳолларда ёпиқ тизимнинг АЧТ си А_б(Р) узилишга эга бўлади. (8.8а-расмга қаранг).



Барқарор ёпиқ тизимнинг амплитуда тавсифиси ёки чўққига эга бўлади, ёки параметрлар муносабатидан келиб чиққан ҳолда, камайиб борувчи функцияни ифодалайди (8.8а-расмдаги 1-5 эгри чизиқлар).

Чўққининг камайиши ўтиш режимида тизимнинг амплитудасининг ва тебранишлар сонининг пасайишини ифодалайди. Агар, тавсифи бир нечта чўққига эга бўлса, унда ўтиш жараёнига энг кўп таъсирни, паст частоталарда, биринчи чўққи кўрсатади.

8.8б-расмда амплитуда тавсифисига мос ҳолда, параметрлар ўртасида турлича муносабатлар ўрин тутган ҳол учун, автоматик тизимларининг ўтиш тавсифилари кўрсатилган. Бир хил номер остида белгиланган эгри чизиқларни таҳлил қилинар экан, А_б(w)нинг максимумини камайиши жараённи тезроқ сўнишига олиб келишини кўриш мумкин. Усмайдиган тавсифи (5 нчи эгри чизиқ) да ўтиш жараёни қайта созлашсиз монотон бўлади.

Шундай қилиб, тавсифисининг чўққси жараённинг тебранувчанлигига ва қайта созлаш катталиги учун баҳо берувчи кўрсатгич бўлиб ҳисобланади. Бунда тавсифининг максимумини w=0 бўлгандаги амплитуда қийматига нисбатан тебранувчанлик кўрсатгичи М деб аталади. Одатда w-0 да ёпиқ тизимнинг амплитуда характеристикаси А(0)=1 деб қабул қилиб олинади (8.9-расм). Ундай ҳолларда тебранувчанлик кўрсатгичлари нисбий бирликларда аниқланади.

А_б (w) максимум қийматларга эга бўлгандаги частота эса хусусий частота w₀ деб аталади.

А гар А_б () чувдига эга бўлса, бу эгри чизикнинг А(0) чизик билан кесиш-ган нуқтаси ёпиқ тизимнинг кесишиш частотаси w_кес ни билдиради. Бу частота билвосита ўтиш жараёни вақтини ифодалайдн. қанча катта бўлса, шунча қисқа t_s бўлади.

Бунда тизимнинг ўтиш жараёни вақти

8.9. расм