С инхрон машинанинг юкланиш характеристикаси якор токи I=const, cos =const ва f=const бўлганда уланган истеъмолчи ўзгармаган u=f(iқ) боғланишни ифодалайди. Бу характеристика якор чўлғамидаги юк токи ва қувват коэффициентини ўзгартирмасдан қўзғатиш токи ўзгар-тирилганда кучланиш қандай характерда ўзгаришини кўрсатади. Юкланиш характеристикаларини ичида синхрон машинани соф индуктив юкламага улаб аниқланган индукцион юкланиш характеристикаси айниқса катта аҳамятга эга.
Синхрон машинанинг индукуцион юкланиш характеристикаси режимида якор реакцияси соф магнитсизлантирувчи характерда бўлганлиги сабабли индукцион характеристика салт юриш характериситкасига нисбатан пастроқ ўтади. Синхрон машинанинг юкланиш характеристикасини бошланиш нуқтаси координата бошидан А нуқтага ўнг томонга силжиган. Абсцисса ўқидаги юкланиш характеристикаси бошланган нуқтагача бўлган оралиқ қўзғотиш токи масштабида асосан якор реакциясини компенсациялашга сарфланади.
Синхрон генераторларни паралел ишлашга улаш
Электр станцияларда истемолчиларни узлуксиз равишда электр энергия билан таъминлаш мақсадида бир нечта синхрон генераторлар паралел ишлашга уланади. Шунинг ҳисобига электр таъминотини ишончлилиги таъминланади. Ҳамма параллел ишлаётган генераторлар бир хил частотали токни электр тармоқларига узатишлари керак, шунинг учун улар синхрон тезликда айланишлари шарт. Синхрон генераторни паралел ишлашга уланганда токларни бирданига ортиб кетишига йўл қўймаслик керак. Шунинг учун синхрон генераторни паралел ишлашга улашдан олдин яъни салт ишлаётганида унинг параметрларини тўғрилаб олинади. Синхрон генераторни паралел ишлашга улаш олдидан бажариладиган ишлар мажмуасига генераторларни синхронлаштириш жараёни деб аталади.
Синхрон генераторларни паралел ишлашга улаш учун қуйидаги шартлар бажарилади:
1. Синхрон генераторнинг кучланиши тармоқнинг ёки ишлаётган генераторнинг кучланишига тенг бўлиши Ur=Ur 2. Генераторнинг частотаси fr тармоқ частотасига тенг бўлиши.
3. Генераторнинг фазаларини кетма-кетлиги тармоқнинг фазаларини кетма-кетлиги билан бир хил бўлиши.
4. Генераторнинг кучланиши Ur тармоқ кучланиши билан бир хил фазада бўлиши.
Юқоридаги шартлар бажарилганда генераторнинг ва тармоқнинг кучланиш векторлари бир хил тезликда айланади. Улаб-узгичнинг контактлари орасидаги кучланиш нолга тенг бўлади, шунинг учун генератор уланганда ток бирданига ортиб кетмайди.
Генератор билан тармоқ кучланишини тенглаштириш учун генераторнинг қўзғатиш токи ўзгартирилади.
Кучланишнинг частотасини тенглаштириш учун роторни айлантираётган бирламчи двегателнинг тезлиги ўзгартирилади. Фазаларнинг кетма-кетлигини бир хиллиги бир марта генераторни биринчи марта уланаётганда текширилади. Генераторнинг ва тармоқнинг кучланишларини фаза бўйича мос тушишларини лампалар, нуль нуқтали вольтметрлар ёки махсус синхроноскоплар ёрдамида текширилади. Генераторларни нотўғри улаш оғир аварияларга сабаб бўлиши мумкин.