Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Фарғона давлат университети Ижтимоий – иқтисодий факультети Социология йўналиши 2 – босқич талабаласи

n’’-tipli kanalli maydon tranzistori. ’’a’’- maydon tranzistori manbaga ulanishi ’’b’’- shartli grafik belgisi

• 1.19 - расм. Транзисторларнинг уланиш схемалари.
• а – умумий эмиттер билан, б – умумий коллектор билан, в – умумий база билан.

Maydon tranzistorlarining ulanish sxemalari ko’rib chiqamiz

• Maydon tranzistorlarining ulanish sxemalari ko’rib chiqamiz

• 1.26 - расм. Майдон транзисторларининг уланиш схемалари
• а – умумий исток (УИ), б – умумий затвор (УЗ), в – умумий сток (УС)

• Майдон транзисторлари, биқутбий транзисторлар сингари уч хил схема бўйича уланади: Умумий исток (УИ), умумий затвор (УЗ) ва умумий сток (УС)

Maydon tranzistori volt-amper xarektiristikalari

• Yuqori kirish (va kichik chiqish) qarshiliklarga ega bo‘lib, maydon tranzistorlari muntazam ravishda qo‘sh qutblarni siqib chiqaryapdi. Yana shuni esda tutish kerakki, maydon tranzistori statik elektrdan juda «qo‘rqishadi», shuning uchun ular bilan ishlaganda statik elektrdan himoyalash bo‘yicha juda qattiq talablar qo‘yiladi.

• Maydon tranzistorida fizik jarayonlarni ko‘rib chiqamiz. Kirish kuchlanish o‘zgarganda n-p o‘tishda teskari kuchlanish o‘zgaradi, buning natijasida yopuvchi qatlamining qalinligi o‘zgaradi (18-rasmda bu hudud shtrixlangan chiziqlar bilan chegaralangan). Asosiy zaryad tashuvchilar oqimi o‘tadigan hududning ko‘ndalang kesim maydoni tegishli ravishda o‘zgaradi (chiqish toki). Bu hudud kanal deb nomlanadi. Kanalga oqib o‘tadigan asosiy zaryad tashuvchilar elektrodi istok(I) deb nomlanadi. Istok va stok lampaning katod va anodga o‘xshash (yoki qo‘shqutbli tranzistorning emitter va kollektoriga). Kanalning ko‘ndalang kesim maydonini rostlash uchun mo‘ljallangan boshqaruvchi elektrod zatvor deb nomlanadi. Zatvor lampaning to‘riga o‘xshash (yoki qo‘shqutbli tranzistorning bazasiga), garchi ularning ishlash prinsipi ancha farqlanadi.

Agar zatvorda kuchlanish oshirilsa, bunda yopuvchi qatlam qalinlashadi va kanalning ko‘ndalang kesim maydoni kamayadi. O‘zgarmas tokka bo‘lgan uning qarshiligi Ro oshadi va stok toki ishi kamayadi. Zatvorda ma’lum bir kuchlanishda kanalning ko‘ndalang kesim maydoni nolga teng bo‘ladi va stok toki juda kichik miqdorgacha kamayadi.

• Agar zatvorda kuchlanish oshirilsa, bunda yopuvchi qatlam qalinlashadi va kanalning ko‘ndalang kesim maydoni kamayadi. O‘zgarmas tokka bo‘lgan uning qarshiligi Ro oshadi va stok toki ishi kamayadi. Zatvorda ma’lum bir kuchlanishda kanalning ko‘ndalang kesim maydoni nolga teng bo‘ladi va stok toki juda kichik miqdorgacha kamayadi.