Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

«70 
миқдори қоидаси» 
ёрдамида ҳам очиб бериш мумкин. Бу қоидага кўра, миллий 
иқтисодиётда ишлаб чиқарилаётган ЯИМ ҳажмини 2 бараварга оширишда қанча вақт талаб 
этилишини аниқлаш учун 70 сонини йиллик ўсиш суръатига бўлиш керак бўлади. 
Мамлакатимиздаги ўсиш суръатининг 4,8% даражасида ЯИМни 2 баравар ошириш 
учун 14 йил ва 7 ой талаб этилади (70:4,8). Кейинги йилларда иқтисодий ўсиш суръатининг 
янада оширилиши бу муддатнинг аҳамиятли равишда қисқаришига олиб келади. Бу қоида 
орқали биз фақатгина кейинги йиллардаги иқтисодий ўсишнинг башоратинигина амалга 
оширишимиз мумкин. Биринчи Президентимиз таъкидлаганларидек, “Мамлакатимиз ялпи 
ички маҳсулотининг 2016 — 2030 йилларда 2 баробар кўпайишига эришиш учун ўртача 
йиллик ўсиш суръатлари 4,8 фоиз даражасида бўлишини таъминлаш зарур. Агар кейинги 11 
йилда бу кўрсаткич 8 фоиздан юқори бўлиб келганини ҳисобга оладиган бўлсак, бу вазифани 
амалга ошириш учун мустаҳкам асос ва замин борлиги яққол аён бўлади”
1
. Лекин реал 
иқтисодиётда бу қоидадан фойдаланиб бўлмайди. Чунки ихтиёрий бир йилда иқтисодий 
ўсиш 4,8 фоиздан юқори ёки паст бўлган тақдирда бу қоидабузилади. 
Ижтимоий маҳсулотнинг ўсиш суръати билан ишлаб чиқариш омиллари миқдорининг 
ўзгариши ўртасидаги нисбат иқтисодий ўсишнинг экстенсив ёки интенсив турларини 
белгилаб беради. 
Экстенсив иқтисодий ўсишга ишлаб чиқаришнинг 
аввалги техникавий асоси сақланиб қолган ҳолда ишлаб 
чиқариш омиллари миқдорининг кўпайиши туфайли 
эришилади. 
Айтайлик, маҳсулот ишлаб чиқаришни икки 
ҳисса кўпайтириш учун ишлаб чиқариш омиллари миқдори 
икки баробар кўпайтирилиши лозим, содда қилиб айтганда 
мавжуд корхоналар билан бир қаторда ўрнатилган 
ускуналарнинг қуввати, миқдори ва сифати, ишчи кучининг 
сони ва малака таркиби бўйича худди ўшандай яна 
корхоналарқурилишилозим.Экстенсивривожланишда,агар 
1
И. Каримов Бош мақсадимиз – мавжуд қийинчиликларга қарамасдан, олиб бораётган ислоҳотларни, 
иқтисодиётимизда таркибий ўзгаришларни изчил давом эттириш, хусусий мулкчилик, кичик бизнес ва 
тадбиркорликка янада кенг йўл очиб бериш ҳисобидан олдинга юришдир // Мамлакатимизни 2015 йилда 
ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2016 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим 
устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисидаги маърузаси // Халқ 
сўзи, 2016 йил 16 январь. 

---