Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

24-МАВЗУ. АҲОЛИ ДАРОМАДЛАРИ ВА ДАВЛАТНИНГ ИЖТИМОИЙ 
СИЁСАТИ 
1. Республикада ижтимоий ҳимоялашнинг асосий йўналишини кўрсатинг: 
а) даромадларнинг энг кам ва ўртача даражасини мунтазам ошириб бориш; 
b) ички истеъмол бозорини ҳимоя қилиш; 
c) аҳолининг кам таъминланган табақаларини ижтимоий ҳимоялаш; 
d) фаол ижтимоий сиёсатни амалга ошириш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
2. Даромадларни индексациялаш нима? 
а) нарх-наво индексларини ошириш; 
b) нархлар индексининг ошишига мувофиқ равишда тўланадиган иш ҳақи ва 
бошқа тўловларни ошириш; 
c) давлат бюджети даромадларини шакллантириш; 
d) даромадлардан олинадиган солиқлар миқдорини ўзгартириш; 
e) иш ҳақи ва бошқа даромадларни “қотириб” қўйиш. 
3. Сарф-харажат ва жамғариш миқдори қуйидаги омилга боғлиқ: 
а) олаётган даромад миқдорига;
b) талабга; 
c) инфляция даражасига;
d) таклифга; 
e) истеъмолчининг яшаш жойига. 
4. Трансферт тўловлари нима? 
а) кредит фоизларини тўлаш;
b) коммунал хизмат тўловлари; 
c) экспорт харажатлари;
d) чет эллардан олинган қарзларни тўлаш; 

---

442 
e) аҳолини ижтимоий ҳимоялашга ажратиладиган маблағлар ва пенсиялар. 
5. Аҳоли даромадлари нима? 
а) иш ҳақи;
b) иш ҳақи ва ижтимоий нафақалар; 
c) мерос қолдирилга ва ҳадя қилинган мол-мулк;
d) моддий даромадлар; 
e)маълум вақт давомида аҳолининг олган барча пул ва натурал даромадлари. 
6. Аҳоли даромадларининг топинг. 
а) давлат нафақаларининг барча турлари; 
b) ёрдамчи хўжаликлардан олинадиган барча даромад турлари; 
c) мол-мулки ҳисобга оладиган даромадлари; 
d) якка тартибдаги фаолият натижасида олинадиган даромадлар; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
7. Аҳоли пул даромадлари нима? 
а) иш ҳақи; 
b) иш ҳақи ва ижтимоий нафақалар; 
c) ўз эҳтиёжини қондириш учун аҳоли ихтиётридаги моддий воситалари қиймати; 
d)маълум бир вақт ичида (масалан: бир ой ёки бир йил) аҳоли томонидан 
олинадиган пул маблағлари суммаси; 
e) юқоридагиларнинг бараси. 
8. Аҳоли даромадларининг манбаи нима? 
а) давлат нафақаларининг ҳамма турлари; 
b) ёрдамчи хўжаликлардан олинадиган даромадлар; 
c) якка тартибдаги фаолият натижасида олинадиган даромадлар; 
d) тадбиркорлик фаолияти натижасида олинадиган даромадлар; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
9. Қайси вақтда ишчининг реал иш ҳақи ошади? 
а) ойлик номинал иш ҳақи ва нархлар мутоносиб ошганда; 
b) нархи ва номинал иш ҳақи мутоносиб пасайганда; 
c) номинал иш ҳақи камайганда; 
d) номинал иш ҳақи ошиб нархлар пасайганда; 
e) юқоридаги барча ҳолларда. 
10. Ижтимоий истеъмол фонди нима? 
а) аҳоли учун тўланадиган ёрдам маблағлари; 
b) мукофот пуллари; 
c) иш ҳақи, ёрдам ва мукофот пуллари; 
d) инсоннинг меҳнат қилиш жараёнида ишчтирок этиш-етмаслигидан катъий назар, 
давлат томонидан ташкил қилинган махсус фондлардан уларга ажратиладиган пул 
маблағлари; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
11. Аҳоли реал даромадининг ўсиши қайси ҳолда рўй беради? 
а) номинал даромад ва нархларнинг ўсиши мутаносиб бўлганда; 
b) номинал даромад нархлардан тез ўсганда; 
c) нархлар номинал даромаддан тез ўсганда; 
d) солиқлар ва мажбурий тўловлар номинал даромаддан тез ўсганда; 
e)истеъмол бозори тўйинганлик даражаси пасайганда. 
12.Қайси даромад тури ходимлар меҳнатининг натижасига боғлиқ? 
а) иш ҳақи;
b) дивиденд;
c) фоиз;
d) рента;
e) ижара ҳақи. 

---

443 
13.Аҳоли турмуш даражаси кескин пасайиб кетишининг олидини олишга қаратилган 
тадбирлардан қайси бири иқтисодий ислоҳотларнинг биринчи босқичига тегишли 
эмас? 
а) миқдори ўзгариб турадиган пул тўловларини мунтазам амалга ошириш; 
b)имтиёзлар ва турли дотациялар тарзидаги билвосита тўловларни қўллаш; 
c) қўшимча ижтимоий имтиёзларнинг бутун бир тизими амал қилиши; 
d) фуқароларга турар-жойларнинг бепул шахсий мулк қилиб берилиши; 
e) аниқ мақсадли ва аҳолининг энг муҳтож табақаларни қамраб оладиган ижтимоий 
ҳимоялаш тизимини жорий қилиш. 
14. Ўзбекистонда халқнинг маънавий руҳий тикланиши қандай негизга асосланади? 
а) умуминсоний қадрятларга содиқ; 
b) халқнинг маънавий серосини мустаҳкамлаш ва ривожлантириш; 
c) инсоннинг ўз имкониятларини эркин намоён қилиш; 
d) ватанпарварлик; 
e) юқоридагиларни барчаси. 
15. Республикада амалга оширилган ислоҳатлар натижасида қандай маънавий руҳий 
сабоқлар олинди? 
а) алоҳида янгиланиш, тараққиёт йўлига келажакка ишонч руҳи пайдо бўлди; 
b) давлат мустақиллигини сақлаш ва иқтисодий барқарорликка эришиш аввало аҳоли 
бирдамлиги, осойишталиги ва тинчлигига боғлиқлик руҳиятимизга сингиб борди; 
c) дунёқарашимизда туб ўзгаришалр бўлмас экан буюк мақсадларга эришиш мумкин 
эмаслигига англаб этилди; 
d) шарқона ҳаёт тарзига тарихий ўтмишга ва исломий фалсафаси ғояларига, хос 
иқтисодий барпо этилаётганлига ишонч уйғонди; 
e) юқоридаги барча жавоблар тўғри. 
16. Аҳолини ижтимоий ҳимоялашнинг самарадорлигини ошириш қандай вазифаларни 
ҳал қилишга боғлиқ? 
а) ишлаб чиқаришни муттасил ривожлантиришга; 
b) давлат маблағлари билан бирга меҳнат жамоат ва бошқа ташкилотлар маблағларни 
кенг жалб қилшга; 
c) одамларнинг қобилятини фаолаштиришни таъминлайдиган кучли механизмни 
вужудга келтиришга; 
d) аҳоли даромадларида асоссиз катта фарқларга йўл қўймаслик, қашшоқликка қарши 
кураш; 
e) юқоридагиларнинг барчасига. 
17. Аҳолини ижтимоий ҳимоялашнинг қайси тамоийили уларнинг меҳнат фаоллигини 
рағбатлантиришга қаратилади? 
а) аҳолининг турли гуруҳларини ҳимоялашга табақалашган ҳолда ёндашиш; 
b) барча даражада аҳолининг ижтимоий хуқуқий ва эркинликларини ягона кафолатлар 
тизимига уюштириш; 
c) аҳолининг турмуш даражасини кўтаришда уларнинг шахсий даромадлари ролини 
доимий ошириб бориш; 
d) ижтимоий кафолатларнинг мослашувчанлигини таъминлашда; 
e) ижтимоий ҳимоя қилиш тизимининг ресурс базасини мустаҳкамлаш.