Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

Валюта 
курси 
бир 
мамлакат 
валютасининг бошқа мамлакат 
валютасидагибаҳосидир. 
Валюта курсларига бевосита 
таъсир кўрсатувчи омиллар ичидан 
қуйидагиларни ажратиб курсатиш 
мумкин: 
– миллий даромад ва ишлаб 
чиқариш харажатлари даражаси; 
–
миллий истеъмолчиларнинг реал харид қилиш лаёқати ва мамлакатдаги инфляция 
даражаси; 
–
валюталарга талаб ва таклифга таъсир кўрсатувчи тўлов балансиҳолати; 
–
мамлакатдаги фоиз ставкасидаражаси; 
–
валютага жаҳон бозоридаги ишонч ва ҳ.к. 
Назарий жиҳатдан валюта курсларининг тебранишини тушунтириш 
харид қилиш 
лаёқатининг паритет 
(турли мамлакатлар пул бирликлари қийматининг бир-бирига 
нисбати) 
назарияси 
ёрдамида амалга оширилади. Бу назарияга кўра, курслар нисбатларини 
аниқлаш учун икки мамлакат истеъмол товарлари «савати» нархларини таққослаш талаб 
қилинади. Агар бошқа шароитлар ўзгармагани ҳолда мамлакатимиздаги товарларнинг нархи 
ошса, долларнинг сўмга нисбатан алмашув курси ҳам ошади. Бундай боғлиқликни қуйидаги 
формула орқали ифодалаш мумкин: 

---

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
284 
бу ерда P – мамлакатимиздаги нархлар даражаси; 
Pi – хорижий мамлакатдаги нархлар даражаси; 
r – валюта курси ёки хорижий валютанинг миллий валютадаги нархи. 
Агар Ўзбекистонда муомаладаги пул массасининг кўпайиши оқибатида, товарлар
нархи икки марта ошса ва барча шароитлар тенг бўлганда долларнинг сўмга айирбошлаш 
курси икки мартаошади. 
27.5.
 
Валюта-молия соҳасидаги давлатлараро ташкилотларфаолиятининг 
ривожланиши 
 
Халқаро валюта муносабатлари ўта беқарор, ноаниқ ва тез ўзгарувчи жараён бўлиб, уни 
ҳар бир мамлакат ҳукуматлари билан бир қаторда валюта-молия соҳасидаги давлатлараро 
ташкилотлар ҳам тартибга солишга ҳаракат қиладилар. Бундай ташкилотлар қаторига 
Халқаро валюта фонди (ХВФ), Халқаро тараққиёт ва тикланиш банки (ХТТБ), Иқтисодий 
ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти (ИҲРТ), Халқаро ривожланиш ассоциацияси (ХРА) 
кабиларни киритиш мумкин.