Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

Соф монетар назария. 
Бу назария тарафдорларининг фикрича бозор иқтисодиётида 
марказий ўринни пул ва кредит эгаллайди. Иқтисодиётнинг циклли ўзгариши энг аввало пул 
массаси оқимини ўзгартиришга боғлиқ. 
Иқтисодий фаолликнинг ўсиши, иқтисодиётнинг равнақ топиши, унинг турғунлик 
билан алмашиниб туришига ягона сабаб пул оқимининг ўзгаришидир. Товарларга талабнинг 
ортиши натижасида савдо, чакана нарх ўсиб, ишлаб чиқаришнинг кенгайишига олибкелади. 
Шундай қилиб, бу назария тарафдорлари жамғаришнинг даврий равишда ошиб кетиши 
ва мутаносиблик бузилишининг асосий сабаби сифатида пулни кўрсатадилар. 
Номонетар 
назария 
тарафдорлари эса технологик ўзгаришлар, янгиликлар, ихтироларнинг аҳамиятини 
алоҳида таъкидлаб, пул жамғаришнинг кўпайиб кетишидаги ролини кўрсатишади. Монетар 
ва номонетар йўналиш ўртасидаги фарқ унча катта эмас, бири иккинчисини тўлдиради.Ҳар 
иккала назария ҳам охир-оқибат иқтисодий фаолликнинг кучайишига истеъмол эмас, балки 
инвестиция сабаб бўлади, деган фикрни илгари суради. 
Етарлича истеъмол қилмаслик назарияси. 
Бу назариянинг моҳияти кўпроқ 
жамғариб, самарали даражада истеъмол қилмаслик жамиятни циклли ривожланишининг 
сабаби қилибкўрсатилади: 
1)
маблағни жамғариш, бошқача айтганда хазинага айлантириш турғунликка олиб 
келиши мумкин, чунки бу маблағ инвестициялаш учунфойдаланилмайди; 
2)
пулни жамғариш истеъмол товарларига талабнинг қисқаришига олиб келади, чунки у 
истеъмолгасарфланмайди. 
3)
натижада инвестицияга нисбатан пул шаклидаги жамғариш ҳажми ўсиб бориб, 
истеъмол товарларига талаб камайиб боради, таклиф эса ортади, нарх пасаяди, истеъмол 
товарлари бозоридаги қийинчиликлар инқирозга олибкелади. 
Жамғариш назарияси. 
Бу назарияга кўра иқтисодий цикл ишлаб чиқариш воситалари 
ёки капиталлашган инвестицион товарлар ишлаб чиқариш билан боғлиқ. Кундалик истеъмол 

---