Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

маҳсулотнинг ресурслар сиғими (N/Y) 
– табиий ресурслар сарфининг маҳсулот 
ишлаб чиқариш ҳажмиганисбати; 
7)
ишчи кучининг капитал билан қуролланганлик даражаси (К/L) 
– ишлаб 
чиқариш жараёнида қўлланилаётган капитал ҳажмининг ишчи кучи миқдориганисбати. 
Иқтисодий ўсишни таҳлил қилишда юқорида кўриб чиқилган кўрсаткичлардан ташқари 
яна 
кейинги қўшилган ишлаб чиқариш омиллари унумдорлиги 
кўрсаткичлари ҳам 
муҳим аҳамият касб этади. Бу кўрсаткичлар, бошқа омиллар сарфи ўзгармагани ҳолда, ҳар 
бир алоҳида омил сарфининг қўшимча ўсиши таъсирида маҳсулот ишлаб чиқариш 
ҳажмининг қўшимча ўсиши ҳажмини белгилабберади: 
1)
кейинги қўшилган меҳнат унумдорлиги(∆Y/∆L); 
2)
кейинги қўшилган капитал унумдорлиги (∆Y/∆К); 
3)
кейинги қўшилган табиий ресурслар унумдорлиги(∆Y/∆N). 
Бу кўрсаткичлар ялпи маҳсулот ишлаб чиқариш умумий ҳажмининг ўсишида ҳар бир 
омилнинг ҳиссасини намоён этиб, у қуйидагича аниқланади: 
Y 
=
(

Y 
/ 

L
)
L 
+
(

Y 
/ 

K
)
K 
+
(

Y 
/ 

N
)
N 
. 
Иқтисодий ўсишга 
тақсимлаш омиллари 
ҳам таъсир қилади. Ишлаб чиқариш 
cалоҳиятидан мақсадга мувофиқ фойдаланиш учун нафақат ресурслар иқтисодий жараёнга 
тўлиқ жалб қилинган бўлиши, балки жуда самарали ишлатилиши ҳам зарур. Ресурсларнинг 
ўсиб борувчи ҳажмидан реал фойдаланиш ва уларни керакли маҳсулотнинг юқори 
миқдорини оладиган қилиб тақсимлаш ҳам зарурбўлади. 
Реал маҳсулот икки асосий усулда кўпайтирилиши мумкин: 1) ресурсларнинг кўпроқ 
ҳажмининг жалб этилиши; 2) улардан анча унумли фойдаланиш йўли билан (17.3-расм). 
1.
Банд бўлган ишчиларсони 
2.
Ишлаган киши-соатларининг ўртача 
миқдори 
Меҳнат 
сарфлари 
1.
Техникатараққиёти 
2.
Капитал қўйилмаларҳажми 
3.
Таълим ва малакатайёргарлиги 
4.
Ресурсларни жойлаштириш 
самарадорлиги 
5.
Бошқаомиллар 
Меҳнат 
унумдор- 
лиги