Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти


-Маъруза. Мактабгача таълим муассасаларида психологик хизмат мазмуни



Download 134,86 Kb.
bet17/39
Sana25.04.2022
Hajmi134,86 Kb.
#581505
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   39
Bog'liq
Umk.Psixologik xizmat. 3 kurs.

4-Маъруза. Мактабгача таълим муассасаларида психологик хизмат мазмуни
Режа:
1. Халк таълими тизими муассасаларида психологик хизмат, амалий психология сохалари ичида унинг тутган урни.
2. Психологик хизматнинг максади ва хар бир звеносининг вазифалари.
3. Психологик хизмат фаолиятининг асосий йуналишлари:
а) психологик окартув, маърифий ишлар;
б) психопрофилактика;
в) психодиагностика;
г) психик тараккиёт ва коррекция.
д) психологик консультация, сухбат ва маслахатлар.
Таянч иборалар:
Психологик хизмат, амалий психология, психологик окартув, маърифий ишлар, психопрфилактика, психодиагностика, психик тараккиёт, коррекция, психологик консултация.
Назорат учун саволлар:

  1. Халк таълими тизими муассасаларида психологик хизматнинг кандай ахамияти бор?

  2. Психологик хизматнинг Амалий психология сохалари ичида тутган урни кандай?

  3. Психологик хизматнинг асосий максади нима?

  4. Психологик хизмат хар бир звеносининг асосий вазифалари нималардан иборат?

  5. Психологик хизмат фаолиятининг асосий йуналишларини айтинг.

Жахон мамлакатлари амалиётида психологик хизматни ташкил этишнинг узига хос хусусиятлари, мазмуни таркибий кисмлари тугрисида мухокама килинаётганда унинг тузилиши, ижтимоий турмушнинг барча жабхаларига оид фаолият турларига таалукли томонлари камраб олиниши назарда тутилган эди. Хозирги даврда Англиянинг аксарият университетларида АКШ ва Испаниянинг бир катор университетларида психологик хизматнинг мохиятидан келиб чикиб психолог мутахассислари тайёрланмокда.


Психологик хизматнинг тадкикот ва таъсир утказиш объектини мактабгача ёшдаги болалар, укувчилар, талабалар, укитувчилар, ва ота-оналар хисобланади. У куйидагилардан иборат:
А) психопрофилактика
Б) психологик мориф, маърифат
В) психодиагностика
Г) психологик ривожланиш ва психокоррекция
Д) психологик консултация
Психологик мориф ёки маърифат укувчилар ёки халк таълими ходимлари, ахолининг психологик маданий савиясини кутаришга каратилган. Психологик маърифат куйидаги функцияларни бажаради.

  1. Психологик муаммолар буйича педагогик кенгашларда, илмий кенгашларда илмий кенгашларда маърузалар билан чикиш.

  2. Халк таълими ходимлари уртасида психология фанини охирги ютукларини таргиб килиш.

  3. Ота-оналар, тарбиячилар ва психологлар иштирокида психологик семинар утказиш (богчада, мактабда).

  4. Психотуркум, маърузалар ва семинарлар ташкил килиш (олий укув юртларида).

  5. Ота-оналар билан маърифий сухбатлар утказиш.

  6. Тажриба иштирокчиларининг касбий фаолияти хусусиятларини хисобга олган холда уларга психологик курсатмалар ва тавсиялаш ишлаб чикиш.

Психопрофилактика ишлари.



  1. Ушбу йуналишнинг асосий вазифалари хар бир ёш боскичда комил шахс сифатида етилиши, аклан баркамоллигини таъминлашнинг окибат шароитини яратиш.

  2. Шахс коммуникатив ва интелектуал тараккиёти бусагасида вужудга келиши мумкин булган бузилиш ва нуксонларнинг уз вактида олдини олиш.

Психодиагностик иш.


Мазкур ишлар укувчиларни мактаб, коллеж ва лицейларда укитиш давомида психологик-педагогик жихатдан чукуррок ургатишга йуналтирилган булиб, уларнинг сабабларини, ёритишга йуналтирилгандир.
Психодиагностика ишлари гурухда ёки якка холда утказилади. Бу асосда амалий психологлар куйидаги вазифаларни бажаради:

  1. Ёш даври тараккиёт мезонларига мувофиклигини аниклаш максадга мувофикдир. Укувчилар, мактаб укувчилари ва билим юрти тингловчилари, олий укув юрти талабаларини психологик текширувдан утказилади. Уларнинг камолот даражасини белгилайди. Укувчиларнинг касбий яроклилигини диагностика килади. Уларнинг шахс хиссиётлари, иродавий сифатлари, хис-туйгулари уз-узини бошкариш имкониятини интеллектуал даражасини текширади.

  2. Мактаб ёшидаги болалар, укувчилар хунар билим юрти тингловчилари, янги типдаги мактаб, болаларда учрайдиган укитиш малакалари куникмаларини эгаллашдаги нуксонлар, хулк атрофлича камчилилар, интелектуал тараккиёт, шахс фазилатидаги бузилишлар сабабини диагностика килади.

  3. Болаларнинг вояга етган бола билан тенгкурлари билан муносабатини урганиш учун уларни текширадиИктидорли ёшлар, талабалар, аспирантлар, танловларида иштрок килиш. Илмий психологик тавсиялар ишлаб чикиш ва шунга асосланиб нафака бериш.

Ривожлантирувчи ва коррекцион ишлар.
Психологик хизмат мазкур ижтимоий психологик институтлар шахс ва индивиднинг таркиб топиши, онгига фаол таъсир курсатиши такозо килинади. Таълим тизимидаги психологиянинг вазифаси психик хизматни муайян коида мезонга асосланиб ташкил килишдан иборат ёш давр хусусиятларига биноан психиканинг ривожланиши шахсни шакллантириш конуниятларини амалиётга тадбик этиш, укувчилар жамоасига болалар, укувчилар ва талабалар таълим-тарбиясини индивидуаллаштиришга ёрдамлашиш, уларнинг кобилиятларини шахсни усиши даражасига караб укитувчиларга коррекция ишларини амалга оширишда курсатмалар бериш. Психологик хизматнинг ушбу йуналишида алохида ахамият касб этадиган нарса болалар, укувчилар, талабалар, усишида кечикиш, оркада колиш, уларда хулкнинг бузилиши, таълимда узлаштиришнинг ёмонлашуви кабиларни урганиш хисобланади.

1. Мактаб психологик фаолиятининг мазмуни


Халк таълими тизимидаги психологик хизматнинг максади-шахснинг хар тамонлама мукаммал психологик тараккиётини таъминловчи окилона, зарур шарт шароитлар,омиллар,кулай вазият ва мухит яратишдан иборатдир.Психологик хизматда тадкикот ва таъсир утказишнинг объекти мактабгача ёшдаги болалар,умумий урта таълим укувчилари, махсус укув юрт ва олий мактаб талабалари, укитувчилар, ота-оналар булиб хисобланади.тадкикот объектига кирган кишиларни якка тартибда, алохида гурухий ёки жамоавий шаклда урганиш мумкин. Психологик хизматнинг мазмуни:

  1. Психопрофилактика,

  2. Психологик маориф ва маърифат,

  3. Психодиагностика,

  4. Психик ривожлантириш ва психокоррекция,

  5. Психоконцультация

Куйида психопрофилактик ишларнинг мазмуни билан амалиётчиларни таништирамиз.
Шахсни муайян шароитга мослашиши, (куникиш)га оид (адаптацион) ишларни олиб бориш а) мактабгача ёшдаги болаларнинг богча шароитига мослашиши (бунинг учун ижтимоий мослашиш билан боглик булган махсус гурухлар тузиш, невротик холатларни бартараф килиш, тарбияси кийин болалар билан ва уларнинг ота-оналари ва тарбиячилари билан алохида ишлашни ташкил килиш); 6) урта умумтаълим ва Янги типдаги (инновацион) махсус мактаблар (гимназия, лицей коллежлар) укувчиларни мазкур мухитга мослашиш хусусиятлари.
Болаларни биринчи боскичли таълимга кабул килишда катнашиш уларни мактаб таълимига психологик тайёргарлик даражасини аниклаш, укитувчилар билан хамкорликда укувчилар билан алохида индивидуал (якка тартибда) ишлаш дастурини ишлаб чикариш, янги типдаги мактабларга хусусан коллеж, лицей ва гимназияларга укувчилар кабул килишда фаол иштирок этиш.
Укувчиларни таълимнинг бир боскичидан иккинчисига утказишнинг комплекс психологик-педагогик тадкикотида бевосита катнашиш, шунингдек, лицей ва коллежларда бир синфдан бошка синфга утказишни психологик жихатдан текшириш; укитувчилар ва ота-оналар билан хамкорликда таълимни янги боскичига укитувчининг тайёргарлигини хисобга олган холда якка тартибда ишлаш дастурини яратиш, шунинг билан бирга, ота-оналарга фарзандларининг билимларидаги узулишларни камайтириш учун махсус услубий йул-йуриклар бериш.
Таълим ва тарбия, яшаш ва турмуш шароити билан боглик невротогик холатлар, психологик танглик хамда зурикишнинг олдини олиш учун болалар билан узлуксиз равишда ишлаш. Шахснинг кобилияти, майли, мойиллиги, иктидори, психологик фазилатлари ва хусусиятлари тулаконли даражада намоён булишини таъминлаш максадида уларнинг аклий тараккиётини аниклаш учун психологик консилиумлар ташкил килиш.
Янги типдаги мактабларда энг кулай психологик мухитни юзага келтириш учун махсус иш олиб бориш; педагогик жамоада муомала маданиятини такомиллаштириш, окилликни жорий килиш (катталар билан катталар уртасида); укувчилар билан укитувчилар муомала жараёнини яхшилашга ёрдам бериш; шахсга оид, ихтисосликка доир муаммолар юзасидан укитувчиларга кенг куламда маслахатлар бериш.
Укитувчилар жамоаси аъзолари уртасидаги рухий зурикиш ва толикишни камайтириш, йукотиш, уларнинг олдини олиш учун зарур чора ва тадбирлар куллаш, муаллимларнинг касбий фаолияти учун мухим коммуникатив малакаларни таркиб топтиришга кумаклашиш.
Тарбиявий иш режаси амалга оширилган ва куллашга тайёргарлик курилаётган тадбирлар таъсирчанлгининг болалар , укувчилар, талабаларнинг ёш ва этнопсихологик хусусиятларига, уларни камолотга етказиш максади ва вазифалари монандлиги нуктаи назаридан тахлил килиш.
Мактабни истикболи билан боглик булган, илмий жихатдан асосланган моделини, укувчилар билан хамкорликда яратиш. Умумтаълим ва янги типдаги мактабларда таълим-тарбия жараёнини самарадорлигини психологик-педагогик диагностика килишда катнашиш, унга узгаришлар, тузатишлар, киритиш окибат натижада укувчиларнинг рухий жихатдан тараккий этиш муаммосини максадга мувофик хал килиши учун хизмат килсин.
Укув мотивлари, шахснинг йуналиши ва уни этномаданият билан боглик булган кадриятларга йуналтириш хусусиятларини хисобга олган холда таълим-тарбия жараёнига тузатишлар киритиш.
Шахслараро, этник гурухлараро, миллатлараро хар хил куринишдаги зиддиятларни олдини олиш учун психологик тадбирларни ишлаб чикиш (мунозара, бахс уюштириш, халклар маданияти ва тарихини окилона урганиш, бу сохадаги ижобий тажрибаларга алохида эътибор бериш) мухим ахамият касб этади.
Укувчилар, талабалар, ходимлар муаллимлар уртасида содир булувчи хар хил низоларнинг психологик илдизини урганиш, шахслараро муносабатларнинг асл мохиятини намоён килиш, уларни келтириб чикарувчи мотивларни тахлил килиш, фавкулотдаги вазиятни енгиллаштириш ва уларни бартараф килиш йуллари юзасидан маслахатлар бериш.
Ёшлар уртасида айш-ишратга, гиёхвандликка, енгил турмуш кечиришга, кингир йул билан бойишга (чайковчилик, кизлар орасидаги енгилоёкликка) ружу килувчи шахслар билан якка тартибда ишлашни йулга куйиш. Огир касалликларга учраган укувчилар, укитувчилар, талабалар рухиятини тетиклаштириш абадият конуни билан уларни таништириш, пессимистик кайфиятдан воз кечиб, уларни шукрона килиб яшашга урганиш юзасидан тавсиялар бериш,бевакт халокатнинг олдини олиш. Хулки, хатти-харакати бузилган урта ва олий мактаб укувчилари, муаллимлари, талабалари билан якка тартибда иш олиб бориш.
Узлаштирмовчи укувчилар ва талабалар рухий дунёсидаги нуксонларни аниклаш ва уларга ёрдам бериш йул-йурикларини ишлаб чикиш, амалиётга татбик килиш хамда коррекцион ишга мухтож кишиларнинг индивидуал психологик хусусиятларини хисобга оиш.
Уз-узини бошкариш имкониятини урта ва олий мактаб жамоалари аъзолари уртасида аниклаш (биоритмика, эмоция, мотивация, ирода, кизикиш ва диккатни шахс томонидан идора килиниши назарда тутилади).

Download 134,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish