Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги давлат солиқ ҚЎмитаси солиқ академияси

Педагогик маҳорат – туғма талант ёки наслдан-наслга ўтувчи хусусият эмас, балки унинг негизида изланиш, ижодий меҳнат ётади. Ўқитувчининг педагогик маҳорати ва қобилияти асосан аудиторияда, машғулотларда яққол кўринади.
Таълим-тарбия жараёнининг таъсирчанлиги ўқитувчининг илмий салоҳияти, обрўси, шахсий сифатлари, илмий истеъдоди, таълим соҳасидаги тажриба, маҳорат қобилияти ҳамда талабалар билан дўстона муносабатига боғлиқдир.
Педагогик фаолият самараси – ўқитувчининг педагогик қобилияти қай даражада шаклланганлигига боғлиқдир.
Қобилият – фаолият жараёнида пайдо бўлади ва ривожланади. Билиш, тушунтира олиш, нутқ, обрў орттириш, муомала қила билиш кабилардир.
Мамлакатимиз келажаги бўлган ўқувчи ёшларни тарбиялаётган ўқитувчилар ҳақида:
“Агарки дунё иморатлари ичида энг улуғи мактаб бўлса, касбларнинг ичида энг шарафлиси – ўқитувчилик ва мураббийликдир” деганларида И.А.Каримов ҳақ фикрни ифодалаган эди.
Ғазал мулкининг султони, икки дарё бўйидаги заҳматкаш халқини А.Навоий – ранж ила бир ҳарф ўргатган устозлар хизматини юз ганж ила адо этиб бўлмаслигини ёзган.
Ўқитувчининг бошқара олиш қобилияти –талабаларни йўналтиради, уларга вазифалар қўяди:

• 
  Ўргатади, ёрдам беради, қўллаб-қувватлайди;
  
• 
  Маслаҳат беради, раҳбарлик қилади, кузатади, талаб қилади, кўрсатма беради.
  

Донишманд ва мутафаккирлар фикрлари:

1. 
   Билади ва билишини ҳам билади,
   

У олимдир, унга тобе бўлмоқ керак.

2. 
   Билмайди ва лекин билмаслигини ҳам билади,
   

Бу қобил инсондир, унга ўргатмоқ керак.

3. 
   Билар, лекин билишини билмас,
   

У уйқудадир, уни уйғотмоқ керак.

4. 
   Билмас, лекин билмаслигини ҳам тан олмас,
   

У жоҳилдир, ундан қочмоқ керак.
Қобилият – инсоннинг маънавий қиёфасига хос ҳислатлардан бири, унинг индивидуал салоҳияти, имкониятларини ифодаловчи тушунча.
Қобилият билимдан фарқланадию билим мутолаа натижаси ҳисобланса, қобилият шахснинг психологик ва физиологик табиатига хос хусусиятдир. Қобилият кўникма ва малакалар жараёнида такомиллашиб боради.

1. 
   Қобилият учун таянч хусусият – кузатувчанлик, кўриш, фарқлаш, ажрата олиш қўникмасидир.
   
2. 
   Қобилиятнинг етакчи хусусияти – нарса ва ҳодисалар моҳиятини тасаввур қилишдир.
   

Қобилият зеҳн деб аталган табиий манбага ҳам эга.
Зеҳн – нарсаларга нисбатан қизиқувчанлик, мойиллик ва интилишда намоён бўлади. У иштиёқ, мойиллик, меҳнатсеварлик, талабчанлик маҳсулидир.
Қобилиятлар – умумий ва махсус туркумларга бўлинади.
Умумий қобилият – юксак ақлий имконият ва тараққит тушунилади.
Қобилиятлар табиий равишда шаклланади ва режа асосида ривожланади.

1. 
   Қобилиятнинг
   
2. 
   Мутахассис раҳбарлигида узлуксиз фаолиятга жалб этиш орқали шахснинг табиий хусусиятларини такомиллаштириш.
   
3. 
   Умуминтелектуал вазифаларни бажариш.
   
4. 
   Ноёб қобилиятни такомиллаштиришнинг инновацион воситаларини қўллаш.
   
5. 
   Шахснинг фаоллик аломатларини имкон даражасида ривожлантириш.
   
6. 
   Инсон шахсига индивидуал муносабатни умумий талаблар асосида уйғунликда олиб бориш.
   

Қоидалар:

1. 
   Қобилият – муайян фаолиятнинг муваффақиятли ва ижодий равишда бажарилишини таъминлайдиган мажмуадир.
   
2. 
   Даҳолик – муайят жамият ва миллат ҳаётида ижтимоий, тарихий фаолиятда намоён бўлувчи юксак даражадаги истеъдод, ақл-заковат тараққиётининг чўққиси, нодир индивидуал хусусиятдир.