Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaълим вaзирлиги бухоро дaвлaт университети

’
pincha an`ana va urf-odatning tarkibiy qismi 
bo
’
lib, asosan, rasmiy va ruhiy ko
’
tarinkilik vaziyatida o
’
tadi, 
o
’
zining umum qabul qilgan ramziy harakatlariga ega. Dostonan, 
aqiqa 
–
ism qo
’
yish marosimi, nikohdan o
’
tish marosimi, dafn 
qilish marosimi, xotirlash marosimi, ekishga kirishish (urug
’
qadash) marosimi, o
’
rimga kirishish marosimi va hokazolar. 
Odatni kundalik hayotning turli vaqtida uchratish mumkin bo’lsa, 
marosim esa inson hayotidagi muhim hodisalar sodir bo’lganida 
vujudga kеladi. Uning asosiy burilish daqiqalarin (do’stona, 
tug’ilish, uylanish, o’lish kabilarni) qayd etadi,
rasmiylashtiradi. 
Marosimning 
avloddan-avlodga 
o’tadigan 
ramziy va rasmiy harakatlari, qoidalari mavjud. Marosimga, 
bo’layotgan voqеaga «guvoh» sifatida odamlar chaqirilgan, ular 
dardga yoki quvonchga shеrik bo’lishgan, yorqin kеlajak uchun 
niyatlar qilishgan. har bir marosimning o’ziga xos umum qabul 
qilgan tuzilishi (boshlanishi, o’rtasi, oxiri) bo’ladi. 
Ko’pincha an`ananing tarkibiy qismi-odat, odatning muhim bir 
bo’lagi-marosim bo’ladi. Shu sababli inson hayotida bo’lib 
o’tayotgan muhim voqеani turmushda burilish yasaydigan katta 
«nuqtalar»ni nishonlash jarayonida ham an`ana, ham odat, ham 
marosim o’zaro uyg’unlashgan holda sodir bo’lishi mumkin. 
Xulosa qilib aytganda, xalq dostonlari qadimiyatning buyuk bir 
ehsoni, o'zlari yaratilgan davrning umumiy dunyoqarashi, ayni 
paytda jonli an'anaviy ijod va ijro sharoitlarida xalq ruhining 
obyektiv holatini davrlararo ifodalab, mazmun va shakl jihatidan 
goh kengayib, goh torayib, ajdodlardan avlodlarga og'zaki 

---

226 
ravishda yetib kelgan adabiy yodgorliklar hisoblanadi. Zero, ular 
xalq milliy tarixining afsonalar qobig'iga o'ralgan qahramonlik 
voqealarining o'ziga xos badiiy ifodasidir. O'zbek xalq 
qahramonlik dostonlari ham asrlar davomida yaratildi va ularning 
eng yaxshi namunalari xalq san'atkorlari 
—
baxshilar tomonidan 
jonli epik an'analarda og'zaki ravishda bizgacha olib kelindi. 
Bunday dostonlarning qadimiy ildizlari saklar, massagetlar, 
sugdiylar, xorazmiylarga mansub urug' va qabilalarning afsona va 
rivoyatlariga 
borib 
taqalsa-da, 
ulaming 
kattagina 
qismi 
o'zbeklarning yagona xalq sifatida shakllanishida asos bo'lgan 
urug' va qabilalarda patriarxal-urug'chilik munosabatlarining 
yemirilishi va ilk feodal tuzumning yuzaga kela boshlashi 
davrlarida yaratilgan.