Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муаҳндислик-технология институти

СИНТЕТИК ЁҚИЛҒИЛАР ОЛИШ ЖАРАЁНИНИНГ ИЛМИЙ АСОСЛАРИ 
фракциялар ҳамда суюлтирилган газлар олинади: пропан, бутан, изобутан ва 
автобензол–барқарор газли бензиннинг компонентлари мавжуд бўлади.
Нефть конларидаги йўлдош газнинг таркиби газ ва газ конденсат 
конларининг табиий газлари билан таққослаш маълумотлари қуйида 
келтирилган (1-жадвал).
Маълумотлардан куриниб турибдики, йўлдош газнинг таркиби конлар 
кесимида ўрганилганда бир-биридан катта қийматда фарқ қилади ҳамда 
конларнинг турига ва қазиб олиш шартларига боғлиқ бўлади, 

1
п
суюлтирилган газлар фақат йўлдош газлардан олинмасдан газконденсат 
конларидан ҳам олинади. Газконденсат конларидаги газлар юқори босим 
таъсирида ишланганда (100-600 кгс/см
2
) нефтнинг баъзи бир компонентларга 
суюқлик ўтади. Босимнинг қиймати 40 – 80 кгс/см
2 
га пасайтирилганда газни 
конденсацияланиши натижасида ундан конденсат ажралиб чиқади. Бу 
конденсатнинг таркибида бензин ва суюлтирилган газларнинг оғир 
углеводородларини компонентлари мавжуд бўлади.
Нефтни тайѐрлаш жараѐнидан маълумки, нефть кўтаргичлар орқали 
юқорига кўтарилганда йўлдош газнинг бир қисми суюқлик ҳолатида 
нефтнинг таркибида қолади. Эриган газнинг миқдори ва унинг таркиби 
кўтаргичнинг иш режимига, босимига ва ҳароратига боғлиқ бўлади. 
Нефтнинг таркибидаги газлар нефть кон қурилмаларига қайтадан 
барқарорлаштириш учун берилади ва қолган метан, бутан фракциялари 
қўшимча равишда олинади. Суюлтирилган нефть газининг ярмидан кўп 
қисми нефтни қайта ишлаш заводларида қайта ишлаш жараѐнида олинади. 
Заводда нефтни қайта ишлаш натижасида олинган газнинг таркиби ҳар бир 
жараѐн учун қуйидаги таснифга эга бўлади (3-жадвал).
1-жадвал 
Бир нечта нефть конларидаги йўлдош газларнинг ўртача таркиби газ ва 
газденсат конларининг маълумотлари билан таққосланган 

---