Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши мухандислик иқтисодиёт институти

Молиявий менежмент тадбиркорлик фаолиятининг бир кўриниши сифатида. Молиявий 
менежмент тадбиркорлик фаолиятининг бир шаклси дейилганда, молиявий фаолиятни 
бошқариш бюрократик, маъмурий акт эмаслиги тушунилади. Бу ерда гап ижодий фаолият 
тўғрисида кетяпди. Молиявий менежмент тадбиркорлик шакл сифатида илмий 
режалаштириш ва бошқариш, молиявий анализ, инновация асосларини қўллашини 
кўзлайди. 
Тадбиркорлик шакли сифатида молиявий менежмент мустакил фаолият турига 
ажратиш мумкин. Бу фаолиятни профессионал менежерлар ва молия институтлари (ҳолдинг 
корхоналар, траст корхоналари ва х.к.) бажарадилар. 
Тадбиркорлик фаолиятининг бир кўриниши сифатида молиявий менежментнинг 
мохияти қуйидагича ифодалаш мумкин (4-чизма). 
Молиявий менежментнинг кушимча сохаси булиб молия бозори ҳисобланади. Молия 
бозорида молия ресурслари ва инвестицион бойликлар сотувчи ва олувчилар ўртасидаги 
иқтисодий алокалар кўринади. Молия бозорининг ҳаракати, молиявий ресурслар бошқариш 
ва молиявий алокаларни бошқариш доирасида, фаолият негизини ташкил килади. 
Молиявий менежментнинг самарали қўлланиши факат ҳаракатини, молиявий ричаглар 
механизмини комплекс равишда боглаш оркали амалга оширилади.Ҳар канака бошқариш 
бошқариш вариантлари оркали амалга оширилади. Бошқариш варианти аниқ муддатда 
содир булувчи, аниқ хўжалик ҳолатида аниқ мақсадга эришиш учун бошқарув объектига 
бошқарув таъсирини ўзида акс эттиради. 
Бозор иқтисодиѐти шароитидаги солиққа тортиш ва юқори инфляция мухити, фойда 
массаси ва динамикаси, акциядорлар мулкини кўпайтириш, акциялар курси қийматини ва 
дивидент сиѐсатини назорат қилиш ва корхона фаолиятининг бошқа томонларини 
бошқаришда молиявий манбаларни қидириб топиш каби масалаларни ечими молиявий 
менежментнинг асосини ташкил қилади. 

---

4-чизма Тадбиркорлик фаолияти сифатида молиявий
менежментнинг умумий схемаси 
 

Объект холати тўғрисида 

ахборот 
Кириш 
Ташқи ахборот 
Бошқарувчи тизим 
Молия дирекцияси ва бўлинмалари 
Молия менежери 
Молия 
функциялари 
Бошқарилувчи тизим 
Молиявий муносабатлар 
Пул оқимлари 
Пул оқимлари 
Пул оқимлари 
Чиқиш 

---

Молиявий менежментни йўлга қўймасдан туриб, мамлакатдаги бирорта ҳам корхона 
бозор иқтисодиѐти шароитида бир меъѐрда ишлай олмайди. Бунга хеч ким эхтироз билдира 
олмайди. Лекин бунинг учун корхонага тегишли хизмат бўлими керак бўлади. Унинг 
вазифаси самарали молиявий механизмни яратиш, молиявий сиѐсати ишлаб чикиш, 
молиявий сиѐсатни ишлаб чикиш ва молияни оператив бошқаришдан иборат бўлмоғи керак. 
Агар бундай бўлинма бўлмаса, бу ишни ким бажараетганлигини аниқлаш зарур. Эҳтимол у 
режа-иқтисодий бўлимдаги ѐки бухгалтериядаги бирор кишига топширилгандир. Корхонада 
самарали молиявий механизмни яратиш осон иш эмас. Бу механизм бир меъѐрда ишлаши 
учун прогрессив молиявий вариантларни қўллаш, молиявий воситалардан, хукукий ва 
ахборот таъминотидан фойдаланиш, уни тахлил кимлиш ва мунтазамлаштириш билан 
шуғулланиш керак. 
Корхонада молиявий сиѐсатни ишлаб чикиш - молиявий ривожланиш дастўрини 
яратиш, инвестиция, кредит, валюта сохасидаги сиѐсатни белгилаш демакдир. 
Хозипги замон молиявий менежменти иқтисоди тараққиѐт топган давлатлапда (Япония, 
АКШ, ғапбий Евпопа) ўзининг катта хажмдаги интилишлапини ижтимоий изланишлапга 
йўналтипган, чунки айнан улапда ташкилотни муваффакиятли тараққиѐт топиш имконини 
яратади. 
 
Бозор иқтисодиѐти шароитида молиявий менежер корхонада хал килувчи 
фигуралардан бири булиб колади. Унинг фаолият сохалари молиявий менежментнинг 
вазифаларини аниқлаш имконини беради.