Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши мухандислик иқтисодиёт институти

1.8-расм. Сув-сувли туман иситиш тизимининг принципиал схемаси.

Паст босимли буғ билан ишлайдиган иситиш тизимларининг икки тури мавжуд булиб, улар епиқ ва очиқ буғ тизимларига булинади (1.9 расм ).

Иссиқлик ташувчи буғ ҳосил қилиш учун сув қозонлари (1) ишлатилиб, фақат унинг устида буғ йиғувчи ускуна (2) урнатилади. Буғ йиғувчи ускунада йиғилган буғ паст босимда (Р=0,1050, 17 МПа), ҳарорати t_буғ = 100115⁰С-да бош тик қувур (4) орқали тарқатувчи магистрал (5) қувурлардан (6) иссиқлик асбоблари (7) га узатилади. Буғли иссиқлик тизимларида конденсация натижасида, яъни сувга айланиш чоғида узининг яширин иссиқлигини иссиқлик ускунасида қолдиради. Конденсат натижасида ҳосил булган сув эса қувур (8)лар орқали умумий конденсат қувурларида (9) йиғилиб қозон қурилмаларига қайтади. Тизимдан ҳавони чиқариб ва бутун тизимни буғ билан тулдириш учун конденсат қувурларига урнатилган кичик диаметрли қувур (10) даги жумрак хизмат қилади.
Агар иситиш тизимидаги буғ узатилиши тухтаб қолган тақдир­да уни ҳаво билан тулдириш учун ҳам қувурдаги (10) жумрак хизмат қилади.
Буғли иситиш тизимларининг конденсат қувурлари конденсат-сув билан тулиб қолмаслиги учун, конденсат қувури билан буғ йиғувчи идишдаги сув сатҳи оралиғининг баландлигини қозондаги сув устунидан (Р) 0,30,35 м ортиқ, яъни h=Р+0,3 м атрофида булиши лозим.


1.9-расм. Паст босимли ёпиқ ҳолат­даги буғли иситиш тизимининг принципиал схемаси.

1.9-расмдан куриниб турибдики, унинг тузилиши содда були­ши билан бирга бунда иситиш тизимларининг қозон қурилма­ларидан анча баландда урнатилишини талаб қилиш билан биргаликда буғ босими кам булган тақдирда h баландликни сақлаб қолишга эътибор бериши лозим.

Ҳар бир қозондаги буғнинг белгиланган босим миқдори ошиб кетса унинг хавфсизлигини таъминлаш мақсадида хавфсизлик ускунаси (3) бош тик қувурга урнатилади.
Агар қозон қурилмасини иситиш тизимларидан пастга ур­натиш учун шароит булмаган тақдирда, буғли иситиш тизимларининг очиқ схемасини (расм 1.10.) танлаш лозим. Бу тизимнинг юқорида куриб чиқилган тизимдан фарқи шундаки, тизимдан қайтувчи конденсат туғридан-туғри қозонга кайтмасдан конденсат утказувчи (3) ускунадан уз оқими ёки босими билан махсус конденсат йиғувчи идишда (2) тупланади. Йиғилган конденсат маълум миқдорга етгач, уни насослар ёрдамида (1) қозонга ҳайдаб чиқарилади. Буғ қозонларининг буғ қувурла­рида, конденсат ҳайдовчи қувурларда ва иситиш асбоблари олдида буғ вентиллари урнатилади. Бу вентиллар тизимни учиришда ва меъёри билан бошқаришга хизмат қилади.