Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

3.
 
Суғурта бозори ва унинг таркибий тузилиши 
Суғурта бозори молиявий бозорнининг асосий элементларидан бири ҳисобланади. 
Суғурта бозорида суғурта хизматларини таклиф этувчи турли ҳил суғурта компаниялари 
ва суғурта хизматларига эҳтиёж сезувчи субҳектлар иштирок э тадилар. 
Агар, суғурта бозорида суғурта хизматларини тақдим этувчи суғурта компаниялари 
учун суғурта даромад олишнинг асосий манбаи сифатидаги бизнес ҳисобланса, 
суғурталанувчи учун рўй бериши мумкин бўлган суғурта ҳодисаси рўй бериши
натижасида кўриладиган эҳтимолли зарарларни камайтириш имкониятидир. 
Суғурта бозори 
- бу пул муносабатлари соҳаси бўлиб, унда олди-сотди 
обҳекти бўлиб суғурта хизматлари бўлади ва бу бозорда шу товарга нисбатан талаб ва
таклиф шаклланади. Суғурта бозорини амал қилишининг асосий шарти суғурта 
хизматларига эҳтиёж (талаб) ва бу эҳтиёжларни қондиришга лаёқатли суғурталовчиларнинг 
мавжудлигидир. 
Суғурта бозорининг умумий тузилмаси 

---

sug'urta nazoratini amalga oshiruvchi davlat organi 
aksionerlik 
sug'urta 
kompaniyalari 
birgalikdagi 
sug'urta 
jamiyatlari 
maxsus qayta 
sug'urta 
kompaniyalari 
eksport kreditlari 
bo'yicha davlat 
sug'urtachisi 
sug'urta risklarining professional 
baholovchilari 
sug'urta vositachilari 
syurveerlar 
aktuariylar 
adjaster – 
dispasherlar 
agentlar 
brokerlar 
 
Суғурта бозори таркибий жиҳатдан ташкилий-ҳуқуқий ва ҳудудий жиҳатлари бўйича 
бўлиниши мумкин. Ташкилий-ҳуқуқий жиҳатдан аксионер, қўшма, хусусий ва давлат 
суғурта ташкилотларидан иборат бўлади. Ҳудудий жиҳатдан эса миллий, минтақавий ва
халқаро суғурта бозорларига бўлинади. Миллий суғурта бозори бирдан-бир мамлакат 
ҳудудидаги суғурта компанияларини ва уларнинг фаолиятини қамраб олади. Бунга 
Ўзбекистон суғурта бозорини мисол қилиб олишимиз мумкин. Ҳозирги кунда миллий 
суғурта бозоримизда кўплаб суғурта ташкилотлари фаолият кўрсатмоқда. 
Минтақавий суғурта бозори деганда, савдо-иқтисодий ва бошқа жиҳатлардан ўзаро 
муносабатда бўлган бир нечта мамлакатлар ҳудудларини қамраб олувчи бозор тушунилади. 
Халқаро суғурта бозори сифатида дунё миқёсида суғурта фаолиятини олиб борувчи 
мамлакатларнинг суғурта бозори тушунилади. Суғурта бозори бозор муносабатлари 
субҳектларининг мустақиллигини, уларнинг суғурта хизматлари олди-сотдиси бўйича тенг 
ҳуқуқли ҳамкорлигини кўзда тутади.