Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

Базис инновациялар, саноат, бизнес, савдо бозорларининг янги 
соҳалари пайдо бўлиши учун бошланғич нуқта вазифасини 
бажаради. Улар техника ва технологияларнинг янги авлодини 
шакллантиради, илмий кашфиётларни амалий қўлланилиш 
миқёсларини акс эттиради. Бундай янгиликлар натижаси бўлиб, 
рақобатдошлар устидан узоқ муддатли устунликни таъминлаш ва 
унинг асосида бозордаги мақеини мустаҳкамлаш хизмат қилади. 
Айнан 
базис 
инновациялар, 
кейинчалик 
рўй 
берадиган 
яхшилашларнинг 
манбаи 
бўлади. 
Базис 
янгиликларнинг 
шаклланиши маҳсулот ҳаётий циклининг барча босқичларида 
юқори таваккалчилик даражаси билан кузатилади. 
Яхшиловчи 
янгиликлар 
базисга 
нисбатан 
иккиламчи 
ҳисобланади, улардан сўнг пайдо бўлади ва мавжуд техника, 
машиналар 
тизими, 
ишлаб 
чиқариш 
услубларини 

---

223
рационаллаштириш имкониятларини акс эттиради. Яхшиловчи 
янгиликлар, 
рақобатдошликни 
таъминловчи 
маҳсулотни 
дифференциациялашга 
бўлган 
интилишнинг 
мантиқий 
натижасидир. 
Маҳсулотни 
яхшилаш 
маҳсулот 
истеъмол 
қийматининг паст таваккалчилигини ошишини ва ишлаб чиқариш 
харажатлари камайишини назарда тутади. 
Сохта янгиликлар гуруҳи учун эса, техник тараққиёт ва ишлаб 
чиқариш-технологик эҳтиёжлар эмас, балки иккиламчи омиллар 
(мода, жамият кайфияти ва ҳ.к) натижасида пайдо бўладиган, 
мавжуд маҳсулотлардаги ўзгаришлар хосдир. 
Базис ва яхшиловчи янгиликларнинг таққослама тавсифлари 
9.1.1-жадвалда келтирилган.
Келтирилган туркумлаштиришдан кўриниб турибдики, илмий 
кашфиёт ёки ягона намуна сифатидаги янгиликларнинг 
мавжудлиги фақатгина илмий ёки муаллифлик аҳамиятига эга ва у 
оммавий ишлаб чиқарилган тақдирдагина тижорат нуқтаи 
назаридан фойдали бўлади (9.1.1-жадвал). 
9.1.1-жадвал