Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети



Download 1,44 Mb.
Pdf ko'rish
bet142/203
Sana27.04.2022
Hajmi1,44 Mb.
#584910
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   203
Bog'liq
Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Анд

Parsons harakat 
elementlaridan iborat uchta tizimni ajratib ko‘rsatadi: 
1) ijtimoiy tizim; 2) shaxs 
tizim; 3) madaniyat tizimi. Ijtimoiy tizim va shaxs tizimi motivlangan salbiy harakatni 
tashkil qiladi. Madaniyat tizimi esa ramziy nusxalar tizimining mohiyatini bildiradi. 
Umumiy bir harakat tizimini tashkil qiluvchilari quyidagilardir: 1) harakat qiluvchi 
organizm (moslashuv funksiyasini bajaradi); 2) shaxs tizimi (maqsadga erishish 
funksiyasini bajaradi); 3) ijtimoiy tizimi (integratsiya funksiyasini bajaradi); 4) 
madaniyat tizimi (latentlik vazifasini bajaradi). 
Ijtimoiy harakat tizimi ikki darajadagi o‘zga voqelik-orasida mavjud bo‘ladi. Bu 
ikki daraja harakat sistemasiga kirmaydi, bular fizik organik tashqi muhit va oliy fikrni 
voqelikdir. Ular orasidagi ta'sirlar quyi darajada harakat qiluvchi organizm yordamida, 
yuqori darajada-madaniyat yordamida yuz beradi. Bu ta'sirlar quyi darajada harakatni 
energiya bilan, yuqori darajada esa axborot va nazoratni ta'minlaydi. 
Ijtimoiy harakatning funksional jihati ijtimoiy munosabatlarning amal qilishi
buzilishi va o‘zgarishi jarayonlarida namoyon bo‘ladi. Bunda uch tizim, ya'ni 
madaniyat, shaxs va ijtimoiy tizim uch birlashtiruvchi markaz sifatida barcha harakat 
tizimlarining tarkibiy asosida yotadi. Bular bir-birini to‘ldiruvchi tizimlar bo‘lganligi 


136 
sababli ularning o‘zaro munosabatlarisiz birorta ham harakat tizimi mavjud bo‘la 
olmaydi.
Ma'lumki, insonning ijtimoiy voqelikka nisbatan munosabati faoliyat tushunchasi 
bilan ifodalanadi. Aynan insonning amaliy faoliyati uni o‘rab turgan moddiy, tabiiy va 
ayniqsa ijtimoiy dunyoni o‘zgartirishga qaratilgan bo‘ladi. Shu bilan birga insonning 
tashqi dunyoni o‘zgartirishga qaratilgan harakati uning faoliyatining boshqa barcha 
turlari uchun asos hisoblanadi. Lekin shaxs boshqa insonlar bilan hamkorlikdagina 
amaliy faoliyat yuritadi. Umuman insonning amaliyotdagi faoliyati (harakati, xulq-
atvori) sub'ekt-ob'ekt va sub'ekt-sub'ekt munosabatlari birligida namoyon bo‘ladi. Bu 
yerda sub'ekt-ob'ekt munosabatlari insonning tashqi muhitni sun'iy qurol va vositalar 
yordamida o‘zlashtirishini anglatsa, sub'ekt-sub'ekt munosabatlari esa ushbu faoliyat 
jarayonida odamlar o‘rtasidagi muloqatni ifodalaydi.

Download 1,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish