Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Ta`kidlash joizki sotsial fikrlar rivojida diniy ta`limotlar ham muhim o’rin 
tutgan. 
4. Budda (buddizm) 
- jahon dinlaridan biri bo’lib, asosan Hindiston,
Nepal, Birma, Yaponiyada keng tarqalgan. U er. av 6-asrda Shimoliy Hindistonda
ham rivojlangan. Budda ta`limotidagi sotsiologik g’oyalarga ko’ra, inson
hayoti – yovuzlik va azob - uqubatdan iborat, azob – uqubat chekishning
sabablari esa istak va ehtirosdadir, ana shulardan qutilmoq kerak. Budda taklif
qilgan «qutilish» yo’li dindor kishi uchun «taqvodorlikka intilish» va «yaxshilik
bilan hayot kechirish» ga borib taqaladi. 
5. Zaratushtra (Zardusht).
Milod. av 6-asrdan to milodning 3-asrigacha
bo’lgan dualistik dunyoqarash markazida zardushtiylik ta`limoti yotadi.
Zardushtlik faqat din bo’lib qolmay, balki o’sha davrning hukmron
mafkurasi, ijtimoiy - siyosiy, axloqiy - falsafiy qarashlari ifodasi hamdir. 
Zardushtiylikning nazariy asosi «Avesto» adabiy yodgorligi hisoblanadi.
«Avesto» da qadimgi kishilarning tabiat va uni bilish yo’llari haqidagi
tasavvurlari umumiy tarzda ifoda etilgan. «Avesto» da afsonaviy tasavvurlar
bilan birga kishilarning hayotiy tajribalari ham o’z ifodasini topgan. Kitobda
inson va jamiyat, ijtimoiy munosabatlar haqida qiziqarli ma`lumotlar berilgan. 
1
S.Yo`ldoshev, M.Usmonov. “Qadimgi va o`rta asr G`arbiv Evropa falsafasi”.”Sharq”nashriyoti.T.2003-y.50-b.
2
M.Bekmurodov,T. Sultonov Sotsiologiya asoslari «Ma`ruzalar matini».2000.y.23-bet. 
3
Bobobеkov A. Yuqori palata va parlamеntarizm rivoj topishining asosiy yo`nalishlari. «Qonun himoyasida». 2004. 
2-son. 22-bеt.
4
B.Aliеv, M.Mullajonova. «Sotsiologiya» Darslik. T. 2011 йил, 19-b. 

---

4 
«Avesto» da 
 
inson, mehnat dehqonchilik kabi ezgu ishlar ulug’lanadi. Sotsial
qarashlar taraqqiyotida qadimgi Xitoy sotsial g’oyalari ham muhim ahamiyat
kasb etadi.