Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги

20.3. Суюқлик узатувчи магистрал қувурлардаги насос 
станциялари 
мундарижа 
Қувурлардан суюқликни ҳайдовчи насос станциялари энг 
мураккаб иншоотлар турига киради. Насос станция таркибига 
насослар, сақлагич омбори, механик устахона, электр энергия 
подстанцияси, қозонхона, сув таъминоти тизими, канализация 
тизими, ҳар хил турдаги бинолар киради.
Нефть ва нефть маҳсулотларини қувурлардан ҳайдаш учун 
поршенли ва марказдан қочма насослар ишлатилади.

---

185 
Поршенли насослар юқори фойдали иш коэффициентига эга 
бўлиб, у юқори қовушқоқлик суюқликларни ҳайдаганда ҳам 
ўзгармайди. Бундай насослардаги ҳосил бўладиган тазйиқ сарфга 
боғлиқ эмас. Шу билан бирга поршенли иасосларнинг бир неча 
камчиликлари ҳам мавжуд. Булардан асосийлари - юқори босимли, 
катта сарфга эга бўлган насосларнинг габарит ўлчамлари жуда 
катта бўлади, бунинг натижасида нaсоснинг массаси ҳам кескин 
ошиб кетади. Бундай катта габаритдаги ва ўта оғир бўлган 
насослар учун қуриладиган насос станцияси биноси ҳам жуда катта 
бўлиши керак. Шунингдек, поршенли насосларда ҳайдалаѐтган 
суюқлик оқими бир маромда бўлмайди, агар суюқликларда 
механик моддалар бўлса насосни ишдан чиқишига олиб келади.
Марказдан қочма насослар поршенли насосларга нисбатан 
бир қанча афзалликларга эга. Нисбатан кичик қобиқда катта тазйиқ 
ва сарфли насослар яратиш мумкин, йўналтирувчи қувур 
ѐпиқлигида ҳам ишга тушириб юбориш мумкин, насос ўқини 
тўғридан-тўғри электроюритгич ўқига улаш мумкин, яъни 
қўшимча узатгичларнинг ҳожати йўқ. Йўналтирилаѐтган суюқлик 
миқдорини сѐкин-аста ўзгартириб бориш мумкинлиги, габаритлари 
унча катта бўлмаганлиги ҳамда суюқлик таркибида механик 
моддалар бўлса ҳам ҳайдаш мумкинлиги марказдан қочма 
насосларнинг кенг қўлланилишига сабаб бўлмоқда.
Магистрал нефть қувурларидаги насос станциялари жкуда 
катта мураккаб иншоот бўлганлиги туфайли бундай станцияларни 
бошқариш ва хизмат кўрсатиш учун қўшимча устахона, омборхона, 
сув ва канализация таъминоти тизимлари ҳам қурилиши керак 
бўлади.
Асосий иншоотлардан ҳисобланган омборхона одатда бир 
неча (4-6 та) 5000-10000 м ли сақлагичлардан иборат бўлади. 
Шунингдек, насос станциялари ѐнғиндан сақланиш учун махсус 
очиқ ҳовузлар ва бошқа керакли асбоб-ускуналар билан 
таъминланган бўлиши керак.