Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги

16.8 Меҳнатни муҳофаза қилиш ва атроф муҳитни 
муҳофаза қилиш тадбирлари 
мундарижа 
Штангали чуқурлик насосларини ишлатадиган шахсларинг 
иши тебратма дастгоҳ ва унинг ҳаракатланувчи қисмлари билан 
боғлиқ бўлади. Шунинг учун техника хавфсизлиги қоидалари
биринчи навбатда ускунанинг ҳаракатланувчи қисмларини тўсиб 
қўйиш ва механизмларнинг мустаҳкамлигини таъминлашни талаб 
қилади. 
Ҳамма турдаги тебратма дастгоҳларнинг кривошип - шатун 
механизми ва тасмали узатгичлари албатта тўсилиши шарт. 
Тебратма дастгоҳ шкивини қўлда айлантириш ѐки уни лом 
ѐрдамида 
қувур 
қўйиб 
тўхтатиш 
(тормозлаш) 
қатъиян 
таъқиқланади. 
Кривошип 
- 
шатун 
механизмининг 
бармоқларини 
ўзгартиришда уни тебратма дастгоҳ устунига мустаҳкам қотириш 
зарур. 
Тебратма дастгоҳни ишга туширишдан аввал, редукторнинг 
тормозланмаганлиги, тўсиқлар мавжудлиги ва ҳавфли зонада 
одамлар йўқлигига тўла ишонч ҳосил қилиш керак. 
Тебратма дастгоҳ двигатели ва тормози билан ишлаш учун 
махсус тўсиқли майдонча бўлиши керак. 

---

142 
Тасмани ечиш ѐки қўйиш фақат электроюритгич суриш 
орқали бажаралади. Бу ишни ричаг ѐрдамида бажариш мутлақо 
мумкин эмас. 
Тебратма дастгоҳнинг айрим қисмини алмаштиришда ѐки 
уни мойлашда дастгоҳ албатта тўхталиши керак. 
Арқонли ѐки занжирли подвескани балансирдан кўриб 
алмаштиришга рухсат берилмайди. 
17. ҚУДУҚЛАРНИ ШТАНГАСИЗ НАСОСЛАР
ЁРДАМИДА ИШЛАТИШ 
мундарижа 
Нефть берувчи қудуқларни штангасиз насослар ѐрдамида ҳам 
ишлатиш мумкин. Штангасиз насосларни ҳаракатга келтирувчи 
энергия сифатида электр энергияси, гидравлик энергиялардан 
фойдаланилади.
Штангасиз 
насосларга 
чўктирма 
марказдан 
қочма 
электронасос (ЧМҚЭ), гидропоршенли насос (ГН), винтли насос 
(ВН) ва тебратма насослар (ТН) киради.