ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги абу райхон беруний номидаги

13.2. Ер ости паралел ва денгиз ости қувурларини катод ҳимоялари

Магистрал қувурлар (нефт, газ ва сув қувурлари) ер остида бир бирларига паралел ва ўзаро кесишган ҳолда бўлишлари мумкин. Бундавй ҳолларда қувурлар орасидаги масофа 50 м дан кам бўлса, улар умумий катод станцияси ёрдамида ҳимоя қилинадилар. Бундай шароитда ҳар бир қувурни алоҳида катод станцияси билан ҳимоя қилинадиган бўлса, катод станцияларининг ўзаро экранлаши (ўзаро таъсири) содир бўлади. Бу ўз навбатида, катод станцияларининг ҳимоя қилиш кўрсаткичларини – фаолиятини камайтиради.

Ер ости қувурларини умумий катод станцияси билан ҳимоя қилинганда паралел ёки кесишган қувурлар бир бирлари билан кошак (пермычка) ёрдамида туташтирилади ва умумий кабел орқали, катод станциясининг манфий қутбига уланади.(29 – Расмга қаранг)

29 – Расм. Ер ости параллел ва ўзаро кесишган қувурларнинг катод ҳимоясини умумий чизмалари.
а) параллел, б) кесишган қувурлар. 1 – қувурлар; 2 – кошак; 3 – уловчи кабел; 4 – ерга уланган анод.
Умумий катод станциясининг барча кўрсаткичлари, қабул қилинган услубий кўрсатмалар ёрдамида ҳисобланиб, унинг тури ва қуввати танланади.
Магистрал ер ости қувурлари трасса узунлигида суниий ва табиий тусиқлар орқали (дарё, кўл, йўллар ва денгизлар) ўтган бўладилар. Денгиз орқали ўтганда, ҳимоя қилувчи катод станцияларини сув юзасига ўрнатиш қийин бўлганлиги сабабли, улар денгизни икки қирғоғига ўрнатилади. Бу шароитда сув ости қувур бўлими ер ости қувур бўлимидан, изоляция фланцлари ёрдамида ажратилади (секцияланади) ва сув ости қувур бўлимини коррозиядан алоҳида ҳимоя қилинади (30 – расм). Икки қирғоққа ўрнатилган катод станцияларини манфий қутблари сув ости қувурига, мусбат қутблари эса денгиз таги тупроғига уланган анодларга уланади.

30 – Расм. Денгиз ости қувур бўлимини катод ҳимоясининг умумий чизмаси.
1 – ер ости қувур бўлимлари; 2 – денгиз ости қувур бўлими; 3 – ерга уланган анодлар; 4 – ҳимоя потенциалини аниқлаш қутичаси; 5 – уловчи кабел симлари; 6 – изоляция фланци.