I- бўлим. Меҳнат муҳофазасининг ҳуқуқий ва ташкилий масалалари.
1.1
Меҳнат қонуниятлари асослари
2
2
1.2
Иш жойида меҳнатни ташкил қилиш.
2
2
1.3
Меҳнат муҳофазасини бошқариш
2
2
1.4
Ишлаб чиқаришда баxтсиз ходиса ва касбий касаллик.
4
2
2
II - бўлим. Меҳнат гигиенаси ва ишлаб чиқариш санитарияси
2.1
Умумий санитар талаблар.
2
2
2.2
Физикавий , кимёвий ва биологик омилларни меҳнат жараёнига ва ишчига таъсири.
4
4
2.3
Ишлаб чиқаришг биносини ёритиш.
2
2
III - бўлим Техника авфсизлиги.
3.1
Электр жиҳозларни ишлатишда техника хавфсизлиги.
4
2
2
3.2
Технологик жараёнда техника хавфсизлиги
4
4
VI - бўлим. Ёнгин хавфсизлиги
4.1
Ёнғинни олдини олиш.
2
2
4.2
Электр жиҳозларни ёнғиндан сақлаш асосий талаблар.
4
4
4.3
Ёнғинни ўчириш воситалари.
4
2
2
4.4
Ишлаб чиқаришда ёнғин хавфсизлиги.
4
4
Жами:
40
22
18
V. ФАН ДАСТУРИНИНГ МАЗМУНИ 1. Кириш. Фаннинг қисқача тафсилоти ва унинг бошқа фанлар билан алоқаси. Меҳнат тушунчаси ва асосий терминлар. Шахсий ҳимоя воситаларининг бахтсиз ходисаларни олдини олиш вазифалари. Ишлаб чиқариш корхонаси цехларда меҳнат мухофазаси.
2. Мундарижа. Фан бўйича назарий машғулотлар (22 соат) I - Бўлим. Меҳнат муҳофазасининг ҳуқуқий ва ташкилий масалалари. (10 соат) 1.1 - Мавзу . Меҳнат қонунияти асослари. (2 соат) Меҳнат тўғрисидаги қонун асослари. Ўзбекистон Республикаси конституциясида меҳнат муҳофазаси тўғрисида жамоа шартномаси.Маъмуриятнинг ҳуқуқ ва мажбурияти Меҳнат хулқи. Ишдан бўшатиш ва бошқа ишга ўтказиш.
1.3 - Мавзу . Меҳнат муҳофазасини бошқариш. (2 соат) Меҳнат муҳофазасини бошқариш асосий тамойиллари. Бошқариш бўйича асосий қонуний далолатномалар ва услублар. Меҳнат хавфсизлигини стандартлаш тизими. Меҳнат муҳофазасини режалаштириш ва моддий тадбирлар. Назорат органлари таркиби.
1.4 - Мавзу. Ишлаб чиқаришда бахтсиз ходиса ва касбий касаллик. (2 соат) Ишлаб чиқариш жароҳатларинининг хиллари. Шикастланиш сабаблари ва унинг олдини олиш тадбирлари.
Саноат ишлаб чиқариш корхонасидаги энг кўп тарқалган бахтсиз ходисалар. Электр травматизм хақида тушунча. Биринчи ёрдам ( шифокор келгунча) кўрсатиш. Захарланишда дастлабки ёрдам кўрсатиш. Ишлаб чиқаришда бахтсиз ходисаларни ҳисобга олиш.
Бахтсиз ходисалар ва касбий касалликларни олдини олиш бўйича ташкилий ва техникавий тадбирлар.
Ўқувчилар билишлари керак:
ишлаб чиқариш жароҳатлари классификацияси;
ишлаб чиқариш билан боғланган бахтсиз ходисаларни ҳисобга олиш ва текшириш тадбирлари;
жарохатларнинг кўрастгичлари;
Ўқувчилар уддалай олишлари керак:
бахтсиз ходиса хақида далолатнома тузиш;
бахтсиз ходисада( шифокоргача) биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш.
II – Бўлим. Меҳнат гигиенаси ва ишлаб чиқариш санитарияси. ( 8 соат) 2.1 - Мавзу . Умумий санитар талаблар. (2 соат) Иш ўрни ва ишлаб чиқариш биносининг санитария-талаблари. Корхона териториясидаги биноларнинг ўзаро жойлашишга қўйиладиган талаблар. Каналазация таъминоти талаблари. Ишлаб чиқариш биносидаги метрологик шароитлар. Шамоллатиш: сунъий ва табиий, ҳавони совитиш. Иш ўринларида ҳавони чанг ва газдан сақлаш. Иссиқлик нурларидан ҳимоя.
III – Бўлим . Техника хавфсизлиги. ( 8 соат) 3.1 Мавзу. Электр жиҳозларни ишлатишда техника хавфсизлиги. ( 2 соат) Электр токи ва электромагнит майдонидан ҳимояланиш. Электр ускуналарига нисбатан бинолар ва классификацияси.
Электр токининг одам организмига таъсири. Статик ва атмосфера электр токидан ҳимояланиш. Электр қурилмаларида ҳимоя чоралари: ерга улаш, нурлаштириш, кичик кучланишларни қўллаш ;.Ток ўтказувчи қисмларни тўсиш. Кўчма фонарлардан фойдаланишнинг хавфсизлик чоралари. Электр ускуналарини ишлатишнинг ҳимоя воситалари.
Электр улаш ишларида хавфсизлик қоидалари;
Ўқувчилар билиши керак;
- электр токининг инсон организмига таъсирини;
- электр токидан шикастланиш турларини;
- одам организмида таъсир этадиган ток миқдорини;
Ўқувчилар уддалай олишлари керак;
- электр токидан шикастланган кишига биринчи тиббий ёрдам кўрсатишни;
3.2 - Мавзу. Технологик жараёнда техника хавфсизлиги ( 4 соат) Ҳавфсизлик техникасининг умумий масалалари. Ишлаб чиқариш комплекс механизациялаш ва роботлаштириш меҳнатни соғломлаштиришнинг асосий методи. Ишлаб чиқариш жараёнлари. Хавфсизликнинг қоидалари. Металларга босим билан ишлов бериш ва шлифовкалаш.
Металларга термик ишлов беришда хавфсизлик қоидалари:
Ўқувчилар билишлари керак:
металларга ишлов беришда хавфсизлик қоидаларини;
металларга пайвандлашда хавфсизлик қоидалари;
Махсус цехларда ишлашнинг хавфсизлик қоидалари. Галваник ва лак бўялган металлар билан ишлашда хавфсизлик чоралари.
Ўқувчилар билишлари керак:
главник цехлар ва биноларга қўйиладиган талаблар:
главник қопламли металлар билан ишлашда хавфсизлик чоралари:
ўраш изоляция ишлари, лак билан қоплаш ва қуритишнинг ҳавфсизлик чоралари;
лак – бўёқ ишларида санитар меъёрлар.
VI - Бўлим. Ёнгин хавфсизлиги ( 14 соат) 4.1 - Мавзу. Ёнғинни олдини олиш. ( 2 соат) Қурилиш металлар ва конструкцияларнинг ёниши ва унга чидамлилиги ҳақида тушунча. Айрим цех бинолари ва иншоатлар учун ёнғин ҳавфсизлиги талаблари . Иситиш асбоблари ёнғинга қарши талабларга мос келиши.
Ўқувчилар билиши керак:
қурилиш металлар ва конструкцияларнинг ёниб кетиш даражасини;
металларнинг ёниб кетиш чегараси;
асосий ёнғинга қарши тўсиқлар;
одамларни ёнғиндан эвакуация қилиш;
Ёнғин нарвонларига қўйиладиган талаблар.
Иситиш асбоблари ва шамоллаш қурилмаларига қўйиладиган талаблар;
4.3 - Мавзу. Ёнғинни ўчириш воситалари. Ёнғин сигнализацияси. ( 2 соат) Ўт ўчирувчи воситалар: Сув, ёнмайдиган газ, толқон таркиблари, ёнғинга қарши сув таъминоти. Ёнғинни ўчиришнинг биринчи воситалари. Стационар ўт ўчириш қурилмалари.
Ёнғин алоқаси ва сигнализацияси, унинг ишлаш принципи.
Ўқувчилар билиши керак :
ўт ўчириш воситалари : сув, углекислота, кимёвий ва ҳаво кўпиклари;
ўт ўчирувчи водопроводнинг тузилиши ;
ўт ўчирувчи воситаларнинг тузилиши ва уни ишлатиш;
ёнғин алоқаси ва сигнализацияси;
электр қурилмаларида ёнғинни ўчиришнинг ҳусусииятлари.
4.4 – Мавзу . Ишлаб чиқаришда ёнғин хавфсизлиги. ( 4 соат) Саноат корхонасининг ёнғин муҳофазаси.
Асосий қонуний актлар ва ҳужжатлар. Корхона раҳбари ва инженер техник ходимларининг вазифалари.
Ёнғинга қарши йўриқномалар ўтказиш, ёнғин техник комиссияси. Объктда йўриқнома ўтказиш. Ёнғин хавфсизлик қоидалари. Ёнғинга қарши режим. Давлат ёнғиндан ҳимоя қилиш идорасининг хуқуқ ва вазифалари.
Ўқувчилар билиши керак:
қонун актларини;
ёнғинга қарши режим кимга юклатилган;
инженер- техник ходимларининг ёнғин хавфсизлиги бўйича роли ва масъулияти;
