Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

, (2.10)

бунда R₀ – пойдевор асосининг майдонига акс таъсир кўрсатувчи грунт босимининг қиймати;

G – пойдевор ва унга устки юк томонларидан тушаётган грунтнинг о=ирлиги;
Q – грунтнинг юк кўтариш қобилияти.

_{A } ^N II
R₀  d _f


^{ } урт

, (2.11)

Агар пойдевор асосининг юзаси квадрат шаклида бўлса,
A  b 
A ; м,

агар тўртбурчак шаклида бўлса бўлади.
b  ^A ; қабул қилинган пойдевор узунлиги


Пойдевор таг сат\и ўлчамлари, грунтнинг \исобий қаршилигини ҚМҚ 2.02.01-98 (7) ифода орқали қайта \исоблаганидан сўнг қайта аниқланади ва ушбу шарт P  R текширилади. Бу усул кетма-кет яқин-лашиш усули дейилади. Пойдеворнинг қабул қилинган охирги (якуний) ўлчамлари пойдеворни иккинчи чегаравий \олат (деформация) бўйича \исоблагандан кейин аниқланади.

3. НОМАРКАЗИЙ ЮК ТАЪСИРИДАГИ БИКР ПОЙДЕВОР- ЛАРНИНГ ТАГ ЮЗАСИ ЎЛЧАМЛАРИНИ /ИСОБЛАШ.

Номарказий юкланган пойдеворларда, юқоридан тушаётган юкнинг тенг таъсир этувчиси қўйилган нуқта пойдевор асосининг о=ирликлари маркази билан тў=ри келмайди. У \олда пойдевор асоси ўлчамлари номарказий юкланган деб аниқланади.

2.3-расм. Номарказий юкланган пойдевор четларидаги босим эпюраси ва пойдевор асоси чизмаси.

Бундай пойдеворлар \исоби кетма-кет яқинлашиш усулида амалга оширилади. Грунтнинг шартли (тақрибий) \исобий қаршилиги ва пойдевор юзининг бошлан=ич ўлчамлари худди марказий сиқилишга ишлайдиган пойдеворлар каби аниқланади. Эксплуатацион юкнинг (куч-нинг) миқдорига қараб, олинган асос юзининг ўлчамлари 10-20% ортирилади. Кетма-кет яқинлашиш усулига асосан қуйидаги шартлар-нинг бажарилиши текширилади:
Пойдевор остидаги ўртача босимга қуйидаги ифода ёрдамида эришилади: P  R (2.12)
Пойдевор мувозанат бўлиши учун пойдевор носиметрик қилиб жойлаштирилади. Одатда пойдеворни қуйидаги масофага силжитилади.