Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги фарғона давлат университети

Француз тилида: vieillesse 
1
. 
Period ultime de la vie. Avoir une vieillesse heureuse. 
2.Fait d’être âge.Mourir de vieillesse. 
3. (Sing.collectif.) Les personnes âgées.Caisse de retraite pour la vieillesse 
pouvait. 
98
Шундай қилиб, ўзбек тилида бешта асосий ёш даврлари ажратилади, 
булар : 
болалик, ўсмирлик, ёшлик, етуклик ва қарилик
даврларидир. 
Шунга ўхшаш француз тилида ҳам тўртта асосий “ёш давр”лари ажратилади. 
Асосий фарқ француз тилининг изоҳли луғатларида ўсмирлик (adolescence) 
даврининг ёшлик(jeunesse) даврига киритилганлигида ва шу билан бирга, 
ўзбек 
тилининг 
изоҳли 
луғатларида 
ўсмирлик 
болалик 
билан 
ўспиринликнинг (эрта ёшлик) оралиғида алоҳида давр сифатида 
таърифланади. Бундан ташқари, ўзбек тили учун, француз тилидан фарқли 
равишда, “ёш давр” ларини таърифлашда номланишлар сони кўплиги 
хосдир: Масалан, ўзбек тилида ёшлик даври миқёсида ўспиринлик, болалик 
даври миқёсида эса гўдаклик ажралиб чиқарилади. “Ёш давр”лари 
номланишлари мазмунининг ва шунингдек, луғавий мақолаларда 
келтирилган матний мисолларнинг ҳамда турғун ибораларнинг таҳлили ҳар 
бир “ёш давр”и ҳам ўзбек тилида, ҳам француз тилида одамларни маълум 
98
Ўша манбаа. – Б. 2388
.

---

58 
жисмоний, психик ва ижтимоий хусусиятлаш билан ассоциатив боғланиш 
тўғрисида гапиришга асос бўла олади. Масалан, ўзбек тилида болалик ёши 
болада ақлий қобилиятларнинг етарли ривожланмаганлиги, малака ва 
кўникмаларнинг тараққий этмаганлиги (боладек / чақалоқдек бўлиш 
ибораларини ва шунингдек чақалоқлик - бирор нарсанинг бошланғич 
босқичининг кўчма маъносини беради); ёшлик давридаги шахсга 
серғайратлик, фаол ва маънавий, жисмоний ҳаракат қилишга қодирлик, 
соғломлик (ёшлик ва ўспиринлик сўзларига берилган мисолларни 
таққосланг) ва шунингдек тажрибасизлик, синалмаганлик, тўлиқ даражада 
етук бўлмаслик, бепарволик (ёшлиги туфайли) буларнинг барчаси ёшлик 
учун хосдир.
Етуклик ёши - бу барча жисмоний ва маънавий куч-қувватнинг 
камолотга етиш давридир (сиёсий, илмий ва бошқа жиҳатлардаги етуклик 
каби). 
Кексалик чарчаш, хорғинлик (жисмоний ҳамда маънавий) ҳислари 
билан ассоциатив жиҳатдан боғланади. Шуни таъкидлаш зарурки, 
ўспиринлик сўзининг ва унинг француз тили муқобилининг (adolescence) 
маьноларида фақат соф “ёш давр”и мазмуни мужассамланган: бу сўзларнинг 
кўчма маънолари ва баҳоловчи семалари йўқ. Луғатларда келтирилган 
матний мисоллар ҳам мана шу “ёш давр”и билан мустаҳкам 
ассоциацияланувчи қандайдир хусусиятлар ва белгилар ҳақида сўзлаш учун 
имкон бермайди. Демак, ўзбек тилида ўсмирлик алоҳида, мустақил давр 
сифатида ажратилса ҳам, ўсмирлик тушунчаси, болалик ва ўспиринлик 
тушунчасидан фарқли ўлароқ белгиларга эга эмас. 
“Ёш давр”ларининг асосий хусусиятлари ҳақидаги кўп жиҳатлардан 
бир бирига ўхшайдиган тушунча-тасаввур француз тили изоҳли 
луғатларидаги мақолаларда акс эттирилган. Масалан, болалик билан бирорта 
ишда синалмаганлик, касб маҳоратининг йўқлиги ассоциатив боғланади 
(француз тилидаги