Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

Маҳсулот сифатига одатда қуйидаги омиллар таьсир қилади: 
• фойдаланилаётган хом-ашё ва материаллар сифати; 
• ходимларнинг малакаси ва техник тайёргарлик даражаси; 
• ишлаб чиқаришда иштирок этадиган техника ва технологиянинг ҳолати ва унинг 
прогрессивлиги; 
• ишчи ва ходимларнинг маҳсулот сифатига жавобгарлиги ҳамда уларнинг моддий 
рағбатлантирилиши ва ҳоказо. Бизнинг республикамизда маҳсулот сифатини
характерловчи энг асосий кўрсаткич, бу Ўзбекистон Давлат Стандартлаштириш Қўмитаси 
томонидан белгиланган кўрсаткичлардир. 
 
6.6. Сотиш ҳажмини ошириш имкониятларини жамлаш 
Сотиш ҳажми таҳлилининг хотима қисмида ишга солинмаган ички имкониятлар 
ҳисобига маҳсулот ҳажмини ошириш имкониятлари аниқланмоғи лозим. Ишга солинмаган 
имкониятлар сотиш ҳажмини оширишга, фойда ва рентабелликни кўпайтиришга 
қаратилмоғи лозим. Белгиланадиган тадбирий чоралар корхонанинг барча бўғинларини ўз 
ичига олиши керак, яьни ишлаб чиқариш, молиявий ҳолат, молиявий натижаларнинг 
самарадорлигини оширишга қаратилмоғи лозим. 
Маҳсулот сотиш ҳажмини ошириш резервлари таркибига қуйидагиларни киритиш 
мумкин: рақобат бардош, юқори талабга эга бўлган маҳсулотларни кўплаб ишлаб 
чиқариш, тайёр маҳсулот қолдиғини белгиланган меьёр даражасида сақлаш, сифациз 
маҳсулотларни арзонлаштирилган нархларда реализация қилиш, ишлаб чиқаришни бир 
маромда ташкил этиш, омбордаги тайёр маҳсулот камомадини (инвентаризация 
натижасига кўра) ундириб олиш, маҳсулот сифатини ошириш ва ҳ.к. 

---

Таҳлил натижаларига кўра корхона маҳсулот сотиш ҳажмини ошириш имкониятларига 
эга. 
Такрорлаш учун саволлар 
1. Корхоналарда маҳсулот сотиш ҳажми қайси кўрсаткичлар орқали ифодаланади? 
2. Маҳсулот сотиш ҳажмини таҳлил қилишда бошқарув таҳлилининг асосий вазифалари 
нималардан иборат? 
3. Маҳсулот сотиш ҳажмига товарлар структурасининг ўзгариши қандай таьсир этади? 
4. Маҳсулот сотиш ҳажмининг режа бажарилиши ва уларнинг динамик ўзгаришлари ойлар 
бўйича қандай таҳлил этилади? 
5. Маҳсулот сотиш ҳажмининг ўзгаришига қандай омиллар таьсир этади? 
6. Маҳсулот сотиш бўйича шартнома мажбуриятларининг бажарилиши қандай таҳлил 
этилади? 
7. Шартнома мажбуриятларининг бажарилмаслигига қандай омиллар таьсир этади? 
8. Маҳсулот сифати қандай таҳлил қилинади? 
9. Маҳсулот сотиш ҳажмини ошириш имкониятларини кўрсатиб беринг.