Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

1. Таққослаб ўрганиши лозим бўлган кўрсаткичларнинг аниқланиш усули айнан бир 
хил бўлиши керак. Хўжалик фаолиятини таҳлил қилишда ўрганиладиган кўрсаткичларни 
тўгри таққослаш учун мазмунан бир хил усулда аниқланганлигини текшириш лозим.
2. Бир хил баҳода ҳисобланган кўрсаткичларгина таққосланиши лозим. 
3. Режа топшириқларини бажарилиш тўғрилигига мос келишилозим. 
4. Таққослаб ўрганиладиган даврлар бир хил бўлиши лозим.  
5. Корхонанинг жойланиши ва иқлим шароити тенг даражада ҳисобга олиниши 
лозим. 
6. Кўрсаткичлари таққосланувчи корхоналарнинг ихтисослашуви маҳсулотлар 
ишлаб чиқариш ҳажми ва хўжалик ёьналишлари бир-бирига ўхшаш бўлиши керак. 
3-чизма 
Таққослаш усулининг қўлланилиш доираси 
 
 
Taqqoslash usulining joriy yil ma’lumotlarini o’rganish va tahlil etishda 
qo’llaniishi 
Rejada mo’ljallangan ma’lumotlari bilan 
Ilg’or xo’jalikma’lumotlari bilan 
O’rtacha tuman, viloyat va respublika ma’lumotlari bilan 
Chet el mamlakatlari tajribalari bilan
Firma ichidagi brigada , sex ko’rsatkichlaribilan 

---

Лекин юқорида кўрсатилган фарқ ва тафовутларни аниқ ҳисоблашнинг умумий 
тартиби иқтисодий адабиётларда ҳам йетарли даражада ёритилмаган. 
7. Ўрганиладиган обьйектлар сони ҳам мос бўлишлик шарти —бунда таққосланувчи 
кўрсаткич фақат айрим сех ёки бригада бўйича олинган бўлса, қолган талаб қилинган 
маьлумотлар ҳам фақат шу обьйектларга тегишли бўлиши лозим. Умуман тармоқ ёки 
хўжалик бўйича ўрганиладиган маьлумотлар билан иккинчи корхонадаги айрим кичик 
маьлумотлар солиштирилиши, аниқ натижани акс эттирмайди. Фақатгина ҳажми 
жиҳатидан мос келувчи белгилар бўйича маьлумотларни ўрганишгина таҳлил 
натижаларини янада аниқлаштиради.