Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

 
15.3. Хусусий капитални кўпайтириш омилларини аниқлаш 
Хусусий капитал таҳлили унинг таркибидан жой олган кўрсаткичлар ҳисобига 
ўзгариб боради. Ҳар бир таркибнинг ўзгариши ҳам ўз мазмунига кўра маьлум 
кўрсаткичларнинг ўзгариши орқали амалга ошади. 
1. Устав капитали. 
Бу счёт хусусий (ҳиссадор) капиталининг қиймати, қимматбаҳо қоғозларнинг 
эмиссияси ва жорий йил фойдаси ва зарари ҳисобига ўзгариши мумкин. 
2. Қўшилган капитал. 

---

230 
Бу счёт қуйидаги ҳолларда ўзгариши мумкин: 
• хусусий (ҳиссадор) капитали қийматининг ўзгариши; 
• муомалага қўшимча аксияларнинг чиқарилишида; 
• асосий воситаларни қайта баҳоланишида; 
• фойда ва зарарларнинг ҳисобига. 
3. Резерв капитали ҳам юқорида келтирилган ўзгариш сабаблари ҳисобига амалга 
ошади. Фақатгина бу ўзгаришлар таркибига фойда ҳисобидан резервларга 
ажратилган суммалар киради. 
4. Тақсимланмаган фойда. Бу кўрсаткич корхонанинг ҳисобот йилида олган соф 
фойдаси, ҳиссадор капиталининг кўпайиши ёки камайиши, қимматбаҳо қоғозлар 
эмиссияси, резерв учун ажратмалар ҳисобига ўзгариши мумкин. 
5. Хусусий капитал билан қопланмаган зарар.  
• ҳисобот даврида олинган зарар; 
• қимматбаҳо қоғозлар эмиссияси; 
• ҳиссадор капиталининг кўп ёки кам бўлиши каби кўрсаткичлар ҳисобига 
ўзгариши мумкин. 
Бу ўзгаришлар 5-шаклда ҳам яққол кўзга ташланиб туради. 
 
Мавзу бўйича таянч иборалар 
• хусусий капитал тўғрисида тушунча ва уни таҳлил этиш мақсади; 
• хусусий капиталнинг таркиби, тузилиши ва йил бошига нисбатан ўзгариш 
сабаблари; 
• устав фонди; 
• резерв капитали; 
• қўшилган капитал; 
• тақсимланмаган фойда (зарар); 
• баланс пассиви моддаларининг қарзни узиш муддатлари бўйича 4 гуруҳга 
бўлиниши; 
• жорий ликвидлик коеффиценти; 
• истиқболли ликвидлик коеффиценти; 
• банкротлик аломатлари ва уларни таҳлил этиш услублари; 
• кредитга лаёқатлиликни ифодаловчи кўрсаткичлар тизими ва уларни таҳлил 
этиш услуби.