Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти


 Бозор иқтисодиёти шароитида хўжалик юритувчи субьйектларнинг



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet167/216
Sana24.02.2022
Hajmi3,4 Mb.
#186228
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   216
Bog'liq
moliyavij va boshqaruv tahlili

12.1. Бозор иқтисодиёти шароитида хўжалик юритувчи субьйектларнинг 
дебиторлик ва кредиторлик қарзларини ўрғанишнинг аҳамияти, таҳлил 
вазифалари ва ахборот манбалари 
Корхоналар ўртасида бўладиган, шунингдек, кредит ташкилотлари ва назорат 
ташкилотлари ўртасидаги ҳисоб-китоб тўловларида кечиктирилган вақт бўйича 
фарқланишлар келиб чиқади. Бунда корхона томонидан тўланиши лозим бўлган 
мажбуриятлар кредиторлик мажбуриятлари, олиниши лозим бўлган мажбуриятлар эса 
дебиторлик мажбуриятлар ҳисобланади. Дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятларига 
қуйидагича шарҳ бериш мумкин. Қарши томонга тўланиши лозим бўлган мажбуриятлар 
кредиторлик мажбуриятлари, қарши томондан олиниши лозим бўлган мажбуриятлар 
дебиторлик мажбуриятлари дейилади. 
Дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятлари ҳисоб-китобларнинг доимий ёьлдоши 
ҳисобланади. Лекин тўлов муддатининг ошиб кетиши корхоналар молиявий аҳволига 
катта таьсир ўтказади. Шу мақсадда корхоналар фаолиятини юритишда дебиторлик ва 
кредиторлик мажбуриятларини тўғри бошқариш масаласига алоҳида аҳамият берилади. 
Муддати ўтган дебиторлик мажбуриятларининг олдини олиш бевосита давлат 
назорати ва эьтиборидаги масала ҳам ҳисобланади. Негаки, корхоналар ва ташкилотлар 
ўртасида бўладиган ўзаро муносабатларда мажбуриятларни тартиблаш асосида давлат 
нақд пул муомаласини бошқариш ва иқтисодий тадбирлар режасини тузиб чиқиш чора 
тадбирлари белгиланади. 
Таҳлил этишнинг асосий мақсади дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятларининг 
айланиш даврини тезлаштириш асосида корхонанинг молиявий ҳолатини яхшилаш 
борасида чора-тадбирлар белгилашдан иборат. Дебиторлик ва кредиторлик 
мажбуриятлари бўйича ҳисобот, маьлумотнома ҳар ойнинг 1санасида тузилиб, тегишли 
ташкилотларга топширилади. Ушбу маьлумотномадан корхонанинг мажбуриятлар 
балансини ҳам тузиш мумкин. 
Таҳлил этишда корхоналарнинг муайян даврга бўлган ўзаро дебиторлик ва 
кредиторлик мажбуриятларининг ҳолатига, таркибига, ташкил топиш муддатларига, 
юзага 
чиқиш 
сабабларига, 
дебиторлик 
ва 
кредиторлик 
мажбуриятларнинг 


окланувчанлигига, дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятлари бўйича даргумон 
қарзларнинг юзага чиқишига баҳо берилади. 

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   216




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish