Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

Айланма маблағларнинг айланишини таҳлил қилганда қуйидагикўрсаткичлар 
аниқланади: 
маҳсулот (иш. хизмат)дар сотишдан соф тушум 
а) айланиш коеффиценти = 
товар-моддий захиралари 

---

товар-моддий захиралари х ҳисобот давр куни (360)
б) айланиш куни = ————————————————————————
маҳсулот (иш, хизмат)лар сотишдан соф тушум 
товар моддий захиралари 
в) айланиш салмоғи коеффиценти=
маҳсулот (иш, хизмат)лар сотишдан соф тушум 
Бу коеффицентлардан ташқари айланма маблағларнинг самарадорлигини аниқлаш 
мақсадида ҳар бир ёки минг сўмлик захира ва харажатлар ҳисобига олинган ялпи 
маҳсулот, соф тушум ва ҳисобот йилнинг соф фойдаси каби маьлумотлар ҳам таҳлил 
этилади. Жадвал маьлумотларидан кўриниб турибдики, биз таҳлил қилаётган «АВС» 
аксионерлик жамиятида жорий йилда маҳсулотларни сотишдан олинган соф тушум 
миқдори 1587868 минг сўмга ортган. Бунга мос равишда товар моддий захираларининг 
қиймати ҳам 60617 минг сўмга ўсган. Буларнинг натижасида товар моддий 
захираларининг айланиш коеффиценти ўтган йилги 3,085 коеффидиентдан ҳисобот 
йилига келиб 5,721 коеффицентга кўтарилган. Айланиш даври эса ўтган йилга нисбатан 
53,8 кунга қисқарган, яьни тезлашган. Корхонанинг товар моддий захиралари 
айланишининг тезлашиши натижасида корхона оборотидан маблағларнинг бўшашиши 
454368,02 минг сўмни ташкил этган. Бундай натижаларни корхона учун ижобий 
баҳоламоқ лозим. 
51-ж а д в а л 
«АВС» аксионерлик жамиятининг айланма маблағларини айланиши таҳлили 
Кўрсаткичлар номи 
 
Ўтган 
йили 
 
Ҳисобо
т йили 
Фарқи 
(+,-) 
1 
2 
3 
4=32 
1. Маҳсулот (иш, хизмат)ларни сотишдан 
олинган соф тушум, минг сўмда 
1452513 
3040381 
+1587868 
2. Жами товар — моддий захиралари, 
минг сўмда 
470833 
531450 
+60617 
3. Товар моддий захираларининг (айланма 
маблағларнинг) айланиш коеффиценти 
(1\2) 
3,085 
5,721 
+2,636 
4. Товар моддий захираларининг (айланма 
маблағларнинг) айланиш даври, кун 
ҳисобида 
16,7 
62,9 
53,8 
5. Айланиш салмоғи коеффициенти (2\1) 
0,324 
0,175 
0,149 
6. 
Айланишни 
тезлашиши 
ёки 
секинлашишидан 
маблағларнинг 
бўшашганлиги (-) ёки қўшимча 
(+) жалб қилинганлиги: 
а) кун ҳисобида 
Х 
Х 
Х 
Х 
53,8 
-454368,02 

---

б) суммада, минг сўмда -53 * 3040381/360