Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

 
Х 
МАВЗУ
. 
МОЛИЯВИЙ НАТИЖАЛАР ТЎҒРИСИДАГИ
ҲИСОБОТ ТАҲЛИЛИ. 
Мавзу бўйича таянч иборалар: молиявий натижалар таҳлили; молиявий 
натижалар тўғрисидаги ҳисобот;сотишдан кўрилган фойдага таьсир этувчи омиллар; 
асосий фаолиятнинг бошқа жараёнларидан даромадлар ва тушумлар;молиявий 
фаолиятдан кўрилган фойда (зарар)лар; рентабеллик турлари; корхона активи (мол-мулк) 
рентабеллик даражасига таьсир этувчи омиллар; ишлаб чиқариш рентабеллиги ва унга 
таьсир этувчи омиллар; маҳсулот турлари бўйича рентабеллик даражасига таьсир этувчи 
омиллар; 
 
 
 

---

10.1. эркин иқтисодий муносабатлар шароитида хўжалик юритувчи 
субьйектларнинг молиявий натижаларини таҳлил этишнинг аҳамияти, таҳлил 
вазифалари ва ахборот манбалари 
Бозор иқтисодиёти шароитида ҳар бир хўжалик юритувчи субъектнинг олдига 
қўйган асосий мақсади бу фойда олишдир. Фойда ижтимоий ишлаб чиқаришни ҳамма 
босқичларининг иқтисодий категориясидир. Фойда иқтисодий категория ва молиявий 
якун сифатида ўзининг энг юқори аҳамиятига бозор муносабатлари, бозор иқтисодиёти 
даврида кўтарилади. Фойдани барпо этиш, уни реализация қилиш бу кенгайтирилгам 
қайта ишлаб чиқаришнинг, қиймат қонунининг ва хўжалик юритиш усули сифатида 
фойдаланадиган хўжалик ҳисобининг обьйектив талабидир. 
Кенгайтирилган қайта ишлаб чиқариш, ишлаб чиқаришнинг доимо кенгайишини, 
унинг техникавий даражасини мунтазам кўтариб туришни талаб этади. Бунинг учун 
ишлаб чиқаришда ҳамма вақт фойдага эришилиши, реализация қилиниши ва ундан ишлаб 
чиқариш эҳтиёжлари учун фойдаланиш лозим. 
Фойда (даромад) иқтисодий ҳаракатнинг зарурий шарти мақсади сифатида қаралади. 
Жаҳон амалиётида фойда дейилганда кўпинча бизнес самарадорлигининг тадбир 
воситаси сифатида қаралади. Фойда бу даромадлар ва харажатлар фарқланишидаги 
юқори ўзгарувчанликдир. Улар орасидаги қуйи ўзгарувчанлик эса зарарни ифодалайди. 
Даромадлар ва харажатлар молиявий натижаларни характерловчи фойдани ўлчашга 
дахлдор бўлган элементлар ҳисобланади. Даромадлар ва харажатларни, яьни фойдани 
аниқлаш ва ўлчаш — корхона ўз молиявий ҳисоботини тайёрлашда фойдаланиладиган 
капитал консепсияси ҳамда капиталнинг сақланишига боғлиқ бўлади. 
Даромадлар ва харажатлар элементлари қуйидагича аниқланади.