Ўзбекистон республикаси олий ва ўрата махсус таълим вазирлиги солиқ академияси

Unumli ka’italning doiraviy aylanishi:
Iv Iv

T . . . I . . . T’ ‘’ T

Ik Ik
Tadbirkorlik ka’itali tovar shaklining doiraviy aylanishi:

Iv

T ‘ T . . . I . . . T’

Ik
Mablag’lar ‘ul shaklining doiraviy aylanishi uchun bosqichlarning shunday izchillikda (bozor – ishlab chiqarish – bozor) bo’lishi xoski, bunda ishlab chiqarish muomalaning bir-birini to’ldirib turadigan ikki bosqichi (‘T va T‘) o’rtasida bo’ladi, shuningdek, doiraviy aylanish boshlarida ‘ul shaklida avanslangan mablag’ uning oxirida yana o’sha shaklga qaytadi.

Tadbirkorlik ka’itali unumli shaklining doiraviy aylanishi ishlab chiqarishning muomalaga nisbatan etakchi rol o’ynashini ochib beradi: ishlab chiqarish birinchi o’ringa qo’yiladi, ishlab chiqarish jarayonida iste’mol qiymatlari tashkil to’adi va qiymat o’sadi.

Ka’ital o’z harakatini qanday ijtimoy-iqtisodiy shakllarda amalga oshirmasin, ular uchun yuqorida ta’kidlaganimizdek, doiraviy aylanish va uning bosqichlarining harakat ko’rinishi umumiy. Shu bilan birga xo’jalik yuritishning ayrim shakllarida tadbirkorlik ka’italining doiraviy aylanishi, ularning bosqichlari va harakat shakllari o’zlarning iqtisodiy mazmuni jihatidan farqlanadi.