Ўзбекистон республикаси олий ва ўрата махсус таълим вазирлиги солиқ академияси

3-chizma. Laffer egri chizig’i.
Laffer nazariyasining haqiqatga yaqinligi shundaki, soliq stavkasining oshishi yoki ‘asayishi shubhasiz ka’ital qo’yilmalar o’sish sur’atiga to’siq bo’luvchi yoki aksincha rag’batlantiruvchi ta’sir ko’rsatadi. Ammo, umuman bozor iqtisodiyoti sharoitida investistiyalarga soliq stavkasidan tashqari ko’’lab omillar ta’sir ko’rsatadi. Bu omillar ichida muhim o’rinni stiklning xususiyatlari, u yoki bu korxona mahsulotiga talab va taklif nisbati, ular foydasining darajasi egallaydi.

Shuningdek, mamlakatning turli mintaqalarida soliq yukining bir xil darajada bo’lishi ham muhim ahamiyat kasb etadi. Bu borada YuNESKO xalqaro tashkiloti tomonidan tavsiya etilgan taqqoslama usullardan foydalaniladi. Soliq yuki darajasini miqdoran aholi jon boshiga to’g’ri keluvchi soliqlar miqdorini to’lovga layoqatlilik ko’rsatkichiga nisbati yoki soliq to’langandan keyingi daromad miqdorini to’lovga layoqatlilik ko’rsatkichiga nisbati sifatida ifodalash mumkin:

,

bu erda: N_x – aholi jon boshiga to’g’ri keluvchi soliqlarning o’rtacha miqdori; DN – axolining soliklar to’langandan keyingi daromadi; ‘N – aholining to’lovga layoqatliligi.

Soliq yuki darajasini soliqlarning yal’i ichki mahsulotdagi salmog’i bo’yicha ham aniqlash mumkin:

,

bu erda: N – soliqlar miqdori;

YaIM – yal’i ichki mahsulot hajmi.