Ўзбекистон Республикаси Олий ва махсус ўрта таълим вазирлиги олий ўқув юртларининг талабалари учун дарслик сифатида тавсия этган


-Расм. Қайтар экзотермик реакция учун айланиш даражасининг хароратга



Download 8,53 Mb.
bet49/155
Sana09.04.2022
Hajmi8,53 Mb.
#540075
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   155
Bog'liq
01. kirish

38-Расм. Қайтар экзотермик реакция учун айланиш даражасининг хароратга
(а) ва вақтга (б) боғлиқлиги. 1-Сиқиб чиқарувчи адиабатик реактор; 2, 2I – Аралаштириш шароитидаги изотермик реактор. 3 – Сиқиб чиқарувчи политермик реактор.

39-Расм. Қайтар эндотермик реакция учун айланиш даражасининг хароратга
(а) ва вақтга (б) боғлиқлиги. 1-Сиқиб чиқарувчи адиабатик реактор; 2, 2I – Аралаштириш шароитидаги изотермик реактор. 3 – Сиқиб чиқарувчи политермик реактор.
38-39 - расмларда берилган чизмадаги эгри ва тўғри чизиқлар кесишган нуқталар иссиқлик мувозанатини белгилайди: келган иссиқликнинг тезлиги сарфланган иссиқликнинг тезлигига тенг. Лекин чизмадаги кўрсатилган, ҳамма шароитларни саноатга тавсия қилиш мумкин, эмас. Масалан: а – чизмадаги К нуқта, юқори даражали ўзгариш шароитини белгилайди ва саноатга тавсия қилиш мумкин, чунки бу нуқтада система турғунликка эга. Агар ҳароратни Тк дан Т1 гача пасайтирсак, унда Q к. р  Q конв ва ҳароратни ўзгаришига сабаб бўлган кучлар таъсири йўқолгач, жараён ўз холатига, яъни К нуқтага, қайтади. Бу ҳолат иссиқликни келиши сарфланишидан кўпроқлиги билан тушинтирилади. Агар
ҳарорат Т2 гача кўтарилса, унда Q к. р  Q конв ва жараён яна мувозанат ҳолатига, К нуқтага қайтади, чунки бу шароитда иссиқликни сарфланиши келишидан кўпроқ. (б) чизмадаги L нуқта бу паст ўзгариш даражасини белгилайдиган ҳолат бўлиб ва амлиётда фойдага эга эмас. (в) чизмада иссиқлик мувозанат учта нуқта К, М, L ларда эришилади, аммо бу нуқталардаги шароитлар ҳам амалиётда фойдага эга эмас: L – нуқтада паст ўзгариш даража; М нуқтада – нотурғун шароит. Ҳароратни кўтариб ёки пасайтириб бўлгандан сўнг жараён М нуқтага қайтиб келмайди. Масалан: агар ҳароратни Тох дан Т1 гача пасайтирсак, Q к. р  Q конв бўлади ва ҳароратни пасайтирган кучларнинг таъсири тугагандан кейин ҳам жараён М нуқтага қайтиб келмайди. У стационар ҳолатга, яъни L нуқтага ўтади.
Агар ҳарорат Тох гача ўзгартирилса Q к. р  Q конв бўлади ва ҳароратни кўтарган кучларнинг таъсири тугагандан кейин ҳам жараён М нуқтага қайтмайди – у К нуқтага ўтиб кетади. К нуқтада ўзгариш даража юқори бўлса ҳам, унинг турғунлиги жуда кам ва жараён жуда тез нотурғун томонга силжийди, яъни L нуқтага.
Шундай қилиб, жараённи оптимал шароитда олиб бориш учун ( бу а графикда К нуқтага тўғри келади ) технологик жараённинг параметрларини ўзгартириш керак ва шунинг билан эгри ва тўғри чизиқларни бир – бирига бўлган жойлашиши ҳам ўзгаради. Масалан (б) графикдаги шароитларни сақлаб қолиб, лекин реагентларни реакторда бўлиш вақти  ни кўпайтирсак, унда Q к. р - кимёвий реакция натижасида чиққан иссиқлик кўпаяди ва S шаклидаги эгри чизиқ ҳосил бўлади: тўғри ва эгри чизиқлар К нуқтада кесиб чиқишади. Одатда юқори даражали ўзгариш томонга жараённи силжиш учун реакцион аралашманинг ҳароратсини реакторга кириш пайтида Т0 дан Т гача кўтариш
керак ёки ҳарорат Т0 тенг бўлганда қиялик бурчагини  ни камайтириш керак.
Умуман олганда, ҳар бир ҳолатнинг ўзига хос оптимал шароити бор. Бу оптимал шароит ҳар бир факторни инобатга олиб ва технологик жараённинг бир бирига мос келган параметирларини ҳисоблангандан сўнг оптимал шароит аниқланади.

Download 8,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   155




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish