Ўзбекистон республикаси мудофаа вазирлиги

Баҳолаш кўрсаткичлари:
1. Машинани кечувга тайёрлаш бўйича қўлланмаларда кўзда тутилган ишларни тўғри бажариш.
2. Ўрганувчининг айби билан тўхтаб қолмасдан, двигателни белгиланган иссиқлик ишчи ҳолатни оширмасдан, мумкин қадар катта тезликда сувли тўсикка қараб ҳаракатланиш. Сувли тўсиққа яқинлашганда, қўлланмаларда кўзда тутилган барча опрецияларни ўз вақтида бажариш.
3. Аста сувга кириш. Тўхташ ва кескин бурилишларсиз сувли тўсиқдан ўтиш.
4. Белгиланган трасса чегарасидан чиқмасдан кечувда ҳаракатланиш. Радио орқали бериладиган командаларни ўз вақтида ва аниқ бажариш.
5. Тўхтамасдан қарама-қарши қирғоққа ва сувли тўсиқдан мумкин қадар катта тезликда узоқлашиш.
Изоҳлар:
1. Двигател сув ичида ўчиб қолган, қирғоққа чиқишда машина сувга қайтиб тушиб кетган, сув остида белгиланган узатгичдан юқори узатгичда ҳаракат қилинган ҳолларда машқ бажарилмаган ҳисобланади.
Зирхли транспортер (БТР-80) сувли тўсиқлардан ўтиш имконига эга машина ҳисобланади. Сувли тўсиқлардан ўтиш ёки десант кемаларидан туширишда тўлқин қайтаргичлар машинанинг олд қисмида жойлашган, сувнинг кўп чайқалишида эса қўшимча ҳаво сўргичлар ишлатилади.





76-расм. Зирхли транспортер (БТР-80) нинг сувли тўсиққа кириш жараёни


Сузиш олдидан машинанинг водомет движателининг қопқоғи очилади. Машинанинг сувдаги тезлиги 9 км/соатни ташкил этади. Водомет двигателининг айланиши тарқатув қутисидан айланма ҳаракатни ушбу двигателга бериш орқали амалга оширилади. Водомет движателининг ишдан чиққан пайтида сувда машинанинг ҳаракатланиши 2-3 тарқатиш коробкаси тезлигида амалга оширилиши мумкин. Бунда сузувчи машинанинг тезлиги соатига 1-3 км/соатни ташкил қилади.
Сувда машинанинг бурилиши ғилдираклар ва водомет движателининг буриш руллари орқали амалга оширилади.


Сувга киришда хавфсизлик талаблари

Сувга киришда қирғоқ ва унинг тупроғиқия нишаблиги ҳисобга олиниши шарт. Бундан ташқари сувга кириш пайтида биринчи ёки иккинчи тезлик айланмаси билан 5-10 км/соат тезликда нишабликларда механик –ҳайдовчи ва командирнинг кузатиш ойналари ҳимоя зирхи билан ёпилган ҳолатда сувга перпендикуляр тушиш лозим.

Сувга кириш тезлиги 10 км/с дан юқори бўлганда қуйидаги ишлар бажарилиши шарт:
- тўлқин қайтарувчи мосламани тушириш;
- механик –ҳайдовчи ва командирнинг кузатиш ойналари ҳимоя зирхи билан ёпилган бўлиши керак. Ушбу талабларни бажармаслик, тўлқин қайтарувчи тўсиқнинг кўтариб тушириш ричагини синишига ва кузатув туйнуги ойналарига шикаст етказилишига олиб келади. Машина сувдан қалқиб чиқмагунга қадар уни тўхтатмаслик лозим.