Zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi

Кузатиш тартиби ва душман ҳужум қилганда ҳаракат қилиш тарти би қўйилган вазифага асосан бўлади.
5. Сигналлар: хабар бериш: ҳаводаги душман тўғрисида «Ҳаво»; ОҚҚ қўллаш хавфи туғилганда ёки қўлланганда «Шторм»; радиактив зарарланиш - «Радиактив хавф»; сариқ тутунли сигнал патрони; кимё вий ва биологик заҳарланиш тўғрисида «Кимёвий тревога», СХТ (КТС)
ракетаси;
- бошқарув: душман ердан тўсатдан ҳужум қилганда овоз билан «Тревога, жангга», «Ўт очилсин», кўк рангли сигнал патрони душман то монга отилади; «Ўт очишни тўхтат» қизил рангли сигнал патрони кетма -кет отилади;
- ўзаро ҳамкорлик: ўзимизни авиациямиз таниши учун «Бу ерда ўзи мизникилар» -яшил ўтли сигналлар кетма-кет тикка отилади.
Сигналлар бўйича ҳаракат тартиби ўрнатилган қоида ва сигналлар жадвалига асосан.
6. Жойлашув районини 13.30 да эгаллансин. Пиёдалар жанговар ма шинаси учун окоп ва шахсий таркиб учун паналиклар 22.00 га жиҳоз лансин.
7. Мен чорраҳа ёнидаги ККПда бўламан. Ўринбосарим - 1-МЎС командири.
Гуруҳ командири жанговар буйруқ бериб бўлгач, жойлашув районини муҳандислик жиҳатдан жиҳозлаш, кимёвий таъминотни ташкил этиш тўғри сида кўрсатмалар беради. Қурол-яроғ ва жанговар техникага хизмат кўрса-тишни ташкил этади. Гуруҳнинг юқори жанговар тайёргарликда туришини назорат қилади.
Гуруҳ жойлашган районни муҳандислик жиҳозланишини биринчи нав батда шахсий таркиб ва жанговар техникани, ҳар қандай талофат етказиш во ситаларидан ишончли ҳимоя қилишни таъминлаш керак ва ердаги душман ҳу жумидан мустаҳкам ҳимоя қила оладиган бўлиши керак. Муҳандислик жиҳоз лаш ишлари жанговар буйруқ берилгандан сўнг бошланади, баъзида эса ол диндан бўлинмалар келгунча бошланади. Жамланиш ва кутиш районлари му ҳандислик техникасидан фойдаланиб, олдиндан жиҳозланиши мумкин, бун дай ҳолларда муҳандис йўл ва ер қазиш машиналари ёрдамида ҳандақ йўл лар, пиёдалар жанговар машинаси (БТР) ва танклар учун окоплар, шахсий таркиб учун еркапа, ККП ва бошқа фортификацион иншоотлар ҳамда верто лётлар қўниш-учиш майдончаси жиҳозланиши мумкин.
Ўрнашган районда биринчи навбатда, шахсий таркиб учун еркапа шак лидаги паналик жиҳозланади. Пиёдалар жанговар машинаси (БТР,танк) ҳар хил табиий тўсиқлар, паналикларда ниқобланган ҳолда бўлади.
Бу вазифаларни бажариш учун 3 - 4 киши жалб қилинса, секция шахсий таркибига 3 - 4 соат вақт керак бўлади.
Вақт етарли бўлса гуруҳ шахсий таркиби учун блиндаж жиҳозланиши мумкин.
Жанговар ҳаракатлар тажрибасидан маълумки, еркапанинг тупроқ қат лами қалинлиги 90 см, блиндажникини 110 см гача етказиш керак. Ёпиқ ерка па ва блиндаж шахсий таркибни ОҚҚ ва ёндирувчи қуроллардан маълум дара жада ҳимоя қилишни таъминлаши мумкин. Бундай ҳолларда жанговар техни кани ҳимоялаш учун окоплар устидан ёғоч, тупроқли ёки қамиш тупроқли қатлам (тўшама) тўшалади.
Ниқоблаш тадбирлари гуруҳ командири томонидан гуруҳ ўрнини душ манни ҳар қандай разведка воситаларидан яшириш, келгуси ҳаракатларни тў сатданлигини таъминлаш мақсадида ташкил этилади. Ниқоблашни ташкил этганда гуруҳ командири ниқоблаш учун қайси маҳаллий ва мавжуд восита лардан фойдаланишни, амалга ошириш муддатини, ниқоблаш қоидаларига риоя қилишни кўрсатади.
Гуруҳ ўрнашган районда ҳаракатлар чекланади, ўрнатилган тартиб-қои даларга қаттиқ амал қилинади. Душман ҳаводан ва ердан кузатилади. Об-ҳа во шароитига қараб кузатувчиларнилар 1 - 2 соатда алмаштириш мақсадга мувофиқдир.
Гуруҳ ўрнашган ерида душманнинг ҳаводаги ва ердаги гуруҳлари ҳужу мини қайтаришга доимо шай бўлиши керак. Шунинг учун гуруҳда кузатувчи лардан ташқари жойлашган ерни айланиб хизмат ўтовчи патрулларни ўзига олган бевосита қўриқчилар ҳам ажратилади. Уларга хизматни ўташга юборил ганда душманни кўриб қолганда ҳаракат қилиш тартиби ва рухсатнома кўрса тилади.
Патруллар кўрсатилган маршрут бўйича айланади ва теварак-атрофни синчковлик билан кўриб чиқади. Душманнинг якка аскарларини асирга оли шади ёки йўқ қиладилар. Душман кўринганда патрул каттаси унинг ҳаракат ларини кузатишни ташкил қилади ва зудлик билан гуруҳ командирига бил дирув беради.
Техник таъминотини ташкил этиш командир ўрнатган вақтда, экипаж лар, расчётлар, меҳаник-ҳайдовчи (ҳайдовчи) ва шахсий таркиб томонидан шахсан гуруҳ командири раҳбарлигида ўтказилади. У ўз ичига: машиналарни ёқилғи билан тўлдиришни, қурол-яроғ, ўқ отиш мосламалари, кузатиш мосла малари, афегат ва механизмларнинг созлигини, қўллашга шайлигини текши ришни; майда камчиликларни тузатиш ва маҳкамлаш ишларини; қурол-асла ҳа ва жанговар техникани захира қисмлар билан тўлдириш, камчилигини тек ширишни, асбоб-ускуналар, юришни кучайтириш воситалари (танкларни сув да сузиши учун жиҳозлари) ва бошқа воситалар билан таъминланишини ўз ичига олади. Зарур бўлганда қурол-аслаҳа ва жанговар техника, ўқ-дорилар билан қўшимча тўлдирилиб, радио воситаларининг ишчанлигини текшириш амалга оширилиши мумкин.
Жамланиш районида жойлашиш тадбирларини ташкил этиб бўлгач, гу руҳ командири гуруҳнинг бўлғуси ҳаракатларга юқори жанговар шай ҳолатда туришини назорат қилади.


XULOSA

O‘zbekiston Respublikasi xalqaro ziddiyatlarni yechish, Markaziy Osiyo ning barcha halqlari tinchligi va xavfsizligini ta’minlashga yo‘naltiril gan tashqi tinchliksevar barqaror siyosatni uzluksiz olib bormoqda. U hech kimga tahdid solmaydi, biron-bir davlatni o‘ziga dushman, deb bilmaydi, urushni davlatlar orasidagi siyosiy va o‘zaro qarama-qarshiliklarni hal etuvchi vosita sifatida tan olmaydi. O‘zbekiston Respublikasi hukumati fa oliyatining asosiy yo‘nalishi - bu urush va Qurolli ziddiyatlarning oldini olish, o‘zaro ishonch va xavfsizlik choralarini mustahkamlash, ekstremizm va halqaro terrorizmning har qanday ko‘rinishlarini bartaraf etish borasidagi hamda davlatlararo harbiy va harbiy-texnikaviy hamkorliklarda faol ishtirok etishdir.

O‘zbekiston Respublikasi hukumati zaruriy va yetarli mudofaa infrast rukturasini, davlat harbiy tashkilotini zamon talablariga, mamlakatning iqtisodiy imkoniyatlariga mos kelgan holda yaratishi va takomillashtirili shiga, davlatning hududiy yaxlitligi va suverenitetiga tahdid qiluvchi ag ressorni batamom tor-mor qilinishini ta’minlovchi respublika Qurolli Kuchlarini yetarli darajada jangovar shay holda to‘tib turishga katta e’ti bor bermoqda.
Bu masalalarni hal etish shaxsiy tarkibni g‘oyaviy va vatanparvarlik ruhida tarbiyalab chiniqtirish, Qurolli Kuchlarni texnik yangilash, komandirlar, shtablar va qo‘shinlarni nazariy va amaliy tayyorlash hamda urush san’atini uzluksiz rivojlantirib borish kabi komplekt tadbirlarni amal ga oshirishni talab etadi.
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining piyodalar jangovar mashinasi va tanklar bilan jihozlangan motoo‘qchi va tankchi bo‘linma va bir lashmalari dushman tirik kuchlari, zirhli obyektlari, artilleriya va tankka qarshi vositalarini yakson qilish, uni samolyot va vertolyotlariga qarshi ku rashish, shiddatli hujum qilish, mustahkam himoyalanish, xalqaro terroristik tashkilotlarning NQT (noqonuniy Qurolli tuzilmalari) va boshqa Qurolli guruhlariga qarshi kurashdagi qo‘shinlarning maxsus harakatlarida qatnashish kabi turli xil vazifalarni bajaradi. Ammo zamonaviy qurollar ga ega bo‘lish - bu jangda g‘alaba qiladi, degani emas. Bu yerda asosiy rol insonga - yuqori ma’naviy-ruhiy sifatlarga, jangovar texnika va qurollarga, jangni turli vaziyatlarda tashkil etish san’atini egallagan va olib boradi gan kunikmalarga ega bo‘lgan jangchiga yuklatilgan.