Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

 Tushunchalarni chegaralash va umumlashtirish 
tushunchalar ustida olib boriladigan 
amallar hisoblanadi. Ular tushunchaning mazmuni va hajmi o‗rtasidagi teskari miqdoriy nisbat 
qonunigamuvofiq holda amalga oshiriladi. 
Tushunchani chegaralash 
hajmi keng tushunchadan hajmiga tor tushunchaga (jins 
tushunchadan tur tushunchaga) fikran o‗tishdan iborat. Masalan, «
Mexanik harakat» 
tushunchasidan «Aylanma harakat» tushunchasiga o‗tsak uning hajmini chegaralagan bo‗lamiz
. 
Chegaralashda
berilgan tushuncha — «
Mexanik harakat
» jins tushuncha, deb qabul qilinib, uning 
mazmuniga tur tushuncha hosil qiluvchi belgilar qo‗shiladi. Natijada unga nisbatan tur hisoblangan 
Yangi tushuncha«
aylanma harakat
» tushunchasi hosil bo‗ladi. 
CHegaralash amalini davom ettirib, «
Yerning o‗z o‗qi atrofida aylanishi
» tushunchasiga 
o‗tish mumkin. Demak chegaralash davomida hosil bo‗lgan har bir Yangi tushuncha avvalgisiga 
nisbatan tur tushuncha bo‗ladi. CHegaralash amali yakka tushuncha hosil bo‗lguncha davom 
ettirilishi mumkin. CHunki yakka tushunchaga nisbatan tur 
bo‗lgan tushuncha yo‗q. 
Tushunchani chegaralash amalining sxemasi quyidagicha: 
A —Harakat 
V— Mexanik harakat 
S — Aylanma harakat 
D — Yerning o‗z o‗qi atrofida aylanishi.