Ўзбекистон Республикаси Марказий банки

 
Ёқилғи-энергетика ресурслари нархлари ошиши таъсири
Такрорлаш усулининг биринчи босқичида электр энергияси, газ 
ва бензин маҳсулотлари тарифлари 2018 йил ноябрь ойида ва 2019 
йил биринчи ярим йиллигида мос равишда 62,4, 124,3 ва 15,8 фоизга 
оширилишининг тармоқлардаги ишлаб чиқариш таннархига таъсири 
ўрганилди. Бунда турли тармоқлар томонидан электр энергияси, газ 
ва бензин харажатлари улуши 1,374, 1,793 ва 1,158 коэффициентга
12
кўпайтирилди 
(тегишли 
тармоқларнинг
13
маҳсулотидан 
фойдаланувчи тузилмалар харажати 37,4, 79,3 ва 15,8 фоизга 
ошади).
Биринчи такрорлашда мазкур тарифларнинг оширилиши 
умумий ишлаб чиқариш таннархини 3,0 фоиз оширган бўлса, 
истеъмол нархлари 1,1 фоизга ортишига олиб келди. Жумладан, 
қоғоз маҳсулотлари ишлаб чиқариш, кимёвий маҳсулотлар ҳамда тоғ-
кон ва фойдали қазилмаларни қазиш тармоқларининг таннарх 
харажатлари мос равишда 4,9, 8,5 ва 9,1 фоизга ошиши кузатилди. 
1-
расм
Электр энергияси, газ ва бензин маҳсулотлари ошишининг
ишлаб чиқариш ва исътемол нархларига таъсири 
Иккинчи такрорлаш босқичида тарифлар ўзгариши таъсирида 
харажатларини қоплаш ва рентабелликни сақлаш мақсадида хар бир 
12
Газ маҳсулотларини ишлаб чиқариш тоғ-кон ишлари тузилмаси умумий маҳсулотининг 64 
фоизини ҳамда электр энергиясини етказиб бериш электр энергия, газ ва ҳавони кондициялаш 
тузилмасининг 60 фоиз маҳсулотини ташкил қилган деб фараз қилинди.
13
Электр энергия, газ ва ҳавони кондициялаш, тоғ-кон ишлари, сув таъминоти, канализация ва 
маиший чиқинди йиғиш хизмати ва бошқалар. 

---

118 
корхона ўз харажатларини мувофиқлаштириши ҳисобга олинди ва 
юқорида санаб ўтилган тармоқлар устунлари мос равишда 1,049, 
1,085 ва 1,091 фоизларга кўпайтирилди. Натижада, умумий ишлаб 
чиқариш ва истеъмол нархлари мос равишда 5,6 ва 2,4 фоизларга 
ортди.
Учинчи босқичда ёқилғи-энергия маҳсулотлари тарифлари 
ўзгариш таъсири барча тармоқларга узатилиши кузатилиб, ишлаб 
чиқаришдаги умумий нархлар ўсиши 7,1 фоизни ташкил қилди. Ушбу 
такрорлаш методикаси 10-босқичгача давом эттирилди ва бунда 
тарифлар ўзгаришининг таъсири 7-босқичдан кейин минималлашди
(1-
расм).