‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Bangidevona o'simligini yetishtirish agrotexnikasi.
Bangidevona o'sim ligini O'zbekistonning namgarchilik yetarli 
mintaqalarida tarqalgan tuproqlarda, ayniqsa, sug'oriladigan tipik 
va o'tloqi tuproqlarda ekib o'stirish maqsadga muvofiq bo'ladi. 
Bangidcvonani pomidor, kartoshka, tamaki (ituzumdoshlar oilasiga 
mansub) kabi o'sim liklar ekilgan maydonlarga joylashtirish tavsiya 
etilmaydi.
Chunki bu o'sim liklam i zararlovchi hasharotlar bangidevonani 
ham kasallantiruvchi hasharotlar hisoblanadi. Bangidevona ekiladi­
gan tuproqlarda qanday o'tm ishdosh ekin ckilganligidan qat’i nazar, 
kuz oylarida yerlarni haydash oldidan gektariga 20-25 tonna orga­
nik o 'g 'it, 70 kg dan sof fosfor o 'g 'iti bilan oziqlantirilib, 25-27 sm 
chuqurlikkacha haydab qo'yish lozim bo'ladi. Bangidevonani erta 
bahorda ekilsa, hosildorlik yuqori bo'ladi. O 'sim lik urug'ini erta 
bahorda ekishdan oldin yerlami borona va molalar bilan tekislab 
tuproq harorati 15-I7°S bo'lganda qator oralarini 60 sm dan qilib 
seyalkalar bilan gektariga 10 kg urug' sarflab ekiladi.
Bangidevonaning urug'larini ekish chuqurligi o'rtacha qumloq 
tuproqlarda 4-5 sm, mexanik tarkibli og 'ir bo'lgan yerlarda esa 3-4 
sm b o 'lish i kerak. O'sim lik urug'lari ekilgandan keyin 15-22 kunda 
o 'sib chiqadi. Uning vegetatsion davrining uzunligi (nihollar unib 
chiqib to gullaguncha) 100-110 kunni tashkil etadi. Bangidevonani 
o 'sib chiqqan yoshnihollari begona o'tlargaunchalik bardoshberol- 
masligi sababli tezlik bilan qator oralariga ishlov berilishni kuchay- 
tirish lozim, bu ayniqsa bangidevonani shonalash davrigacha davom 
ettiriladi.

---

0 ‘simlikni qator oralarini ishlashda k o ‘chatlarni tuproq va ke- 
sakchalar ko ‘mib yubormasligi uehun ishlov beruvchi mexanizm- 
lardan juda ehtiyotkorlik bilan foydalanish kerak b o ‘ladi. 0 ‘simlik
3-4 ta chin barg chiqargandan keyin yaganalab, har bir uyaga orasini 
60 sm dan qilib 2 tadan sog‘lom k o ‘chat qoldiriladi. Bangidevonani 
oralariga keyingi ishlov berishda va begona o ‘tlami yo‘qotishda tup- 
roqning zichlanishiga qarab davom ettirish lozim b o ‘ladi.
Keyinchalik o ‘simlikning bo‘yi 1 metrga yetganda serbarg 
bo‘lganda bangidevona begona o ‘tlami siqib ko‘yadi. Bangidevona 
o ‘simligini o'sishi, rivojlanishi, xomashyosi tarkibidagi biologik 
faol moddalaming ko ‘proq to ‘planishiga, unga beriladigan organik 
va mineral o ‘g ‘itlar miqdoriga, vegetatsiya davomida amalga oshi- 
riladigan agrotexnik tadbirlarga bog‘liqdir. Birinchi oziqlantirishni 
bangidevona 5-7 ta chin barg chiqarganda boshlash kerak bo‘ladi.
0 ‘simlik azotli va fosforli o ‘g ‘itlami ko‘proq talab qiladi. Bu 
davrda gektar hisobiga 30 kg azot 20 kg fosfor beriladi. 0 ‘g ‘it ber­
ish natijasida nihollar tez rivojlana boshlaydi. 0 ‘simlik o ‘g ‘itlarga 
talabchan boMganligini hisobga olib, ikkinchi o ‘g ‘itlashni sho- 
nalash davrida gektariga 30 kg azot va 20 kg kaliy o ‘g ‘itlarini 
berish bilan amalga oshirish kerak b o ‘ladi. Har bir o ‘g ‘itlash 
o ‘simlikni sug‘orishdan oldin amalga oshiriladi. 0 ‘g ‘itlash natijasi­
da o ‘simlikning bo‘yi 30-40 sm ga k o ‘tariladi va barglar soni ham 
ko‘payadi. Bangidevona yoppasiga gullaganda gektariga 40 kg dan 
azot, 20 kg dan fosfor va kaliy o ‘g ‘iti berish bilan tugallanadi.
0 ‘tkazilgan tadbirlar natijasida uning asosiy dorivor xom ashyo- 
si hisoblangan barglari juda yaxshi rivojlanadi. Vegetatsiya davomi­
da bangidevona o ‘simligiga 100 kg azot, 70 kg fosfor va 50 kg kaliy 
o ‘g ‘iti bilan oziqlantirish tavsiya etiladi. Mavsum davomida ban­
gidevona ekinzorlarini havo harorati va tuproq tarkibidagi namlikni 
hisobga olgan holda 8-9 marta sug‘orish tavsiya qilinadi.
Bangidevona meva hosil qilgandan keyin uning barglarini terish 
mumkin b o ‘ladi. Birinchi navbatda, to iiq yetilgan va ko‘k barglami 
barg bandisiz teriladi. Undan keyin yetilgan va ochilganlari teriladi. 
Namgarchilik, yom g‘ir yoqqanda va sovuq tushganda barglami ter­
ish tavsiya qilinmaydi.

---

Agar oziqlantirish, sug‘orish va qator oralariga o ‘z vaqtida 
ishlov o'tkazilsa zararkunanda va kasalliklarga yo'l qo'yilmiisii ban­
gidevona o ‘simligidan 10-12 sentnergacha quruq barg yij'.'ib olish 
mumkin. Bangidevona barglarini 3 marotaba y ig ‘ib olingatulan ke­
yin, qolgan o ‘simlik qismlari o ‘rib olib daladan tashqariga cliii|arib 
yoqib yuboriladi.