Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети шералиев Абдусаид Шералиевич

XV-БОБ
Pиккетсиеподобные бактерии (РПБ) –Рекетсига ўхшаш бактериялар
Бу секция вакиллари ўсимликларнинг ксилемасини касаллантиради. Ҳужайраси таёқчасимон ёки овалсимон, агарли озиқа муҳитида жуда секин ўсади ва 0,2 0,9 мм колония ҳосил қилади. Улар ҳужайра ичида тўпланиб инфекция манбайи бўлиб хизмат қилади. Бу секция вакиллари ток, шафтоли, цитрус экинларини, олхўрини, пистани, буғдой, савзи, картошка, қанд лавлаги, дуккаклиларни касаллантириб уларда сарғайиш, некроз, барглар буралиши, паканалик, сўлиш каби белгиларни ҳосил қилади. Бу оилага Clostridium, Artrobacter, Clavibacter, Curtobacterium туркумлари киради.

Clostridium Prazmowski туркуми
Туркум вакиллари ҳужайраси таёқчасимон, ҳаракатчан, грам мусбат, қанд ва оқсилни парчалайди. Кўпчилик штаммлари анаэроб, хаво мавжуд жойда кўпаяди. Тупроқда, денгиз сувида, одамлар ва ҳайвонлар ошқозон ичак тизимида учрайди. Бу туркумга қуйидаги турлар киради:
Clostridium butyricum Prazmowski 1880-Жўканинг шишли туберкулёзи.
Clostridium butyricum var phytopathogenicum-Жўканинг туберкулёзи
Clostridium puniceum Lund,Brocklehursl and Wyatt 1981- Картошка туганаги ва сабзи илдизмеваси касаллиги.
Artrobacter туркуми
Ҳужайраси шар шаклдан таёқчасимон шаклгача, ҳаракачан, спора ҳосил қилмайдиган, кисотага чидамсиз бактериялар. ГАҚ сариқ рангли, ялтирамайдиган, силлиқ колония ҳосил қилади. Аэроб, ўсиши учун оптимал ҳарорат 25-30⁰С. Таркибида углеродли ва аммонийли минерал таркибли озиқа муҳитларида яхши ўсади. АҚШ да тарқалган.
Патоген вакилларидан Artrobacter ilicis тури – Заранг баргини сўлиши ва тушиб кетиш касаллигини келтириб чиқаради.

Clavibacter Davis et al., туркуми
Шакли тўғноғичсимон, баъзан Y- симон бўлиб, кокки ҳосил қилмайди, ҳаракатсиз, граммусбат, спора ҳосил қилмайди, кислотали муҳитга чидамли. Аэроб муҳитда ҳаёт кечиради. Ривожланиши учун оптимал ҳарорат 20-29⁰ С, максимоал ҳарорат 35⁰ С. Углеводларни, органик кислоталарни, маннитни ёмон ўзлаштиради.
Туркум ўсимлик учун қуйидаги патоген ва сапрофит турларни ўзига бирлаштиради:
Clavibacter xyli subsp.cynodontis Davis et al.,1984 - Ажриқ ўсишини тўхтатиш касаллиги.
Clavibacter xyli subsp.xyli Davis et al., 1984 - Шакарқамиш илдизини ўсишини тўхтатиш касаллиги
Corynebacterium tritici (Hutchinson, 1917) Burkholder, 1948 - Буғдойнинг сариқ шилимшиқ бактериози.