Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети шералиев Абдусаид Шералиевич

2. Агротехника қоидаларга риоя қилиш;
3. Экин даласидан ҳашаротларни йўқотиш.

Баргнинг бактериал доғланиши
Касаллик барча лавлаги етиштириладиган хўжаликларда учрайди. Касаллик ёш ўсимликларда 2-3 та барг ҳосил қилиш фазасида намоён бўлади. Касалликнинг асосий белгиси барг юзасида 1- 3 мм хажимдаги тўқ қўнғир рангдаги ҳошия билан ўралган доирасимон доғлар ҳосил қилишдан бошланади. Кекса баргларда уларнинг хажми 2-8 мм ни ташкил қилади. Дастлаб бу доғлар ялтироқ, ёғланганга ўхшаб туради. Баъзан бу доғлар бир-бири билан қўшилиб кетиб барг юзасини эгаллайди. Касалланган тўқималар қуриб қолади ва тушиб кетади. Касалланган ўсимлик ўсишдан орқада қолиб, баргнинг ассимиляцион юзаси камайиб кетади. Касалликнинг келиб чиқишида барг эпидер мисининг механик ёки занг замбуруғи билан касалланиши дан ҳосил бўлган яралар асосий рол ўйнайди.
Касалликнинг келиб чиқишида тупроқда ҳаёт кечирувчи спора ҳосил қилувчи таёқчасимон бактериялардан: Bac. mycoides Flygge, Bac. mesentericus v.vulgatus, Bac. buthyricus v. batae Kotshura турлари қатнашади. Касаллик қўзғатувчисининг инкубацион даври учун 10-14⁰С ҳароратда 10 кун муддат керак бўлади.
Касалланган ўсимликлар ўсиш ва ривожланишдан орқада қолади, ҳосилдорлиги кескин камайиб кетади. Касаллик қўзғатувчилари ўсимликнинг касалланган қисмларида ва илдизмеваларида сақланади.
Касалликка қарши курашни тўғри ташкил қилиш унинг зарарини кескин камайтиради. Экинларнинг қатор ораларини юмшатиш, ўсимликни ўз вақтида озиқлантириш касалликка ўсимлик чидамлилигини ортириб, зарарини кескин камайтиради.
Илдизмевалар бактериози
Лавлаги ўсимлигида бактериялар ҳўл чириш ва қуруқ чириш касаллигини келтириб чиқаради. Ҳўл чириш билан касалланган илдизмеваларнинг зарарланган жойлари серсув бўлиб, юмшайди, чирийди. Бундай жойлардан оқиш, оч қўнғир рангдаги қуюқ шира ажралиб чиқади. Қуруқ чиришда зарарланган жойлар қўнғир ёки қора рангда кўриниб қуруқ чирийди .
Бактериоз касаллигининг келиб чиқишида Bac. mycoides Flugge ., Bас.subtilus Cohn., Bac. betae Bur.et Mat турлари қатнашади. Бу бактериялар тупроқда сапрофит усулда ҳаёт кечирувчи микроорганизмлар қаторига кириб, яраланган жойдан ўсимликка кириб келади.
Касалликка қарши курашиш учун алмашлаб экиш қоидааларига амал қилиш, илдизмеваларнинг ҳашаротлар ва меҳнат қуроллари билан зарарланишига йўл қўймаслик, мелиорация қоидаларига амал қилиш, бегона ўтларга қарши курашиш, органик ўғитларни қўллаш, суғоришдан кейин қатор ораларига ўз вақтида ишлов берилиши керак.