|
Входящие - келган хатлар;
Исходящие – жўнатилаётган хатлар;
Отправленные - жўнатилган хатлар;
Удаленные - ўчирилган хатлар;
Черновики - қўлёзма хатлар.
Дастурда тезкор ишлаш учун биз ёрдамчи тугмалардан фойдаланамиз. Дастур ёрдамчи тугмаларнинг ҳар бири билан танишамиз:
№
|
Номи
|
Маъноси
|
1.
| Создать сообщение |
Янги хатни яратиш
|
2.
|
Ответить отправителю
|
Келган хатга жавоб бериш
|
3.
|
Ответить всем
|
Ҳамма хатларга жавоб бериш
|
4.
|
Переслать
|
Келган хат матнини бошқага жўнатиш
|
5.
|
Печать
|
Хатни босмага чиқариш
|
6.
|
Удалить
|
Хатни ўчириш
|
7.
|
Доставить
|
Янги хатларни жўнатиб қабул қилиш
|
8.
|
Адреса
|
Сиз яратган электрон адреслар тўпламини кўриш
|
9.
| Найти |
Хатни қидириш
|
Хатни яратиш учун биз Создать сообщение тугмасини босишимиз керак. Натижада янги хат яратиш ойнаси пайдо бўлади. Бу ойнанинг юқори қисмида меню сатри, ёрдамчи тугмалар сатри ва хатга тегишли маълумотлар соҳаси жойлашган.
Янги хат яратиш ойнасининг ёрдамчи тугмалари
№
|
Номи
|
Маъноси
|
1
| Отправить |
Янги хатни жўнатиш
|
2
|
Копировать
|
Танланган соҳанинг нусхасини хотирага кўчириб олиш
|
3
|
Вставить
|
Хотирадаги маълумотларни курсор тўрган жойга қуйиш
|
4
|
Отменить
|
Охирги ҳаракатни бекор қилиш
|
5
|
Проверить
|
Хатоларни текшириш
|
6
|
Правописание
|
Имло хатоларини текшириш
|
7
|
Вложить
|
Хатга қандайдир файлни қўшиш
|
8
|
Важность
|
Мактубнининг аҳамиятини текшириш ёки ўзгартириш
|
9
|
Подписать
|
Хатга изоҳ қўшиш
|
10
|
Зашифровать
|
Хатни шифрлаш
|
11
|
Автнономно
|
Уланмаган ҳолда ишлаш
|
Электрон почтада ишлашни таъминловчи махсус программалардан ташқари баъзи Web саҳифалар ҳам ўзининг почта хизматини таклиф этади.
Саволлар:
1. Электрон почта қандай вазифаларни бажаради?
2. Янги электрон почта қандай очилади?
3.Электрон почта орқали маълумотларни жўнатиш ва қабул қилиш қандай бажарилади.
4.Outlook Express дастурида ишлашни тушунтиринг?
Интернетда информацион хавсизлик
Маълумки, Интернет тармоқлараро информациялар алмашунувини таъминловчи магистралдир. Унинг ёрдамида дунё билимлар манбаига кириш, қисқа вақт ичида кўплаб маълумотларни йиғиш, ишлаб чиқаришни ва унинг техник воситаларни масофадан туриб бошқариш мумкин. Шу билан бир қаторда Интернетнинг ушбу имкониятларидан фойдаланиб тармоқдаги бегона компютерларни бошқариш уларнинг маълумотлар базасига кириш, нусха кўчириш, ғаразли мақсадда турли хил вируслар тарқатиш каби ноқонуний ишларни амалга ошириш мумкин. Интернетда мавжуд бўлган ушбу хавф, информацион хавфсизлик муаммолари бевосита тармоқнинг хусусиятларидан келиб чиқади.
Бизга маълумки, ихтиёрий тармоқ хизматини ўзаро келишилган қоида («протокол») асосида ишловчи жуфтлик «сервер» ва «мижоз» программа таъминоти бажаради. Ушбу протоколлар миқёсида ҳам «сервер» ҳам «мижоз» программалари рухсат этилган амалларни (операцияларни) бажариш воситаларига эга. Масалан НТТР протоколидаги форматлаш командалари ,web саҳифаларида жойлаштирилган товуш, видеоаниматциялар ва ҳар хил актив объектлар кўринишдаги микропрограммалар. Худди шундай рухсат этилган операциялар, актив объектлардан фойдаланиб интернетда баъзи бир ноқонуний ҳаракатларни амалга ошириш, тармоқдаги компютерларга ва маълумотлар базасига кириш, ҳамда уларга таҳдид солиш мумкин бўлади.
Бу хавф ва таҳдид нималардан иборат:
1.Тармоқдаги компютерларга рухстсиз кириш ва уни масофадан туриб бошқариш, уларга сизнинг манфаатингизга зид бўлган программаларни жойлаштириши мумкин.
2.Web сахифаларда жойлаштирилган «актив объект»лар агрессив программа кодлари бўлиб, сиз учун хавфли «вирус» ёки жосус программа вазифасини ўташи мумкин.
3.Интернетда узатилаётган маълумотлар йўл-йўлакай алоқа каналлари ёки тармоқ тугунларида тутиб олиниши, улардан нусха кўчирилиши, алмаштирилиши мумкин .
4.Давлат муасассаси, корхона (фирма) фаолияти, молиявий аҳволи ва унинг ходимлари ҳақидаги маълумотларни разведка қилиши, ўғирлаши ва шу орқали сизнинг шахсий хаётингизга, корхона ривожига таҳдид солиши мумкин.
5.Интернетда эълон қилинаётган ҳар қандай маълумот ҳам жамият учун фойдали бўлмаслиги мумкин. Яъни, интернет орқали бизнинг маънавиятимизга, маданиятимизга ва эътиқотимизга зид бўлган информацияларни кириб келиш эҳтимоли ҳам мавжуд .
Интернет фойдаланувчиси, ушбу хавфларни олдини олиш учун қўйидаги техник ечим ва ташкилий ишларни амалга ошириши зарур:
1.Шахсий компютерга ва маҳаллий компютер тармоғига, ҳамда унда мавжуд бўлган информацион ресурсларга ташқаридан Интернет орқали киришни чекловчи ва ушбу жараённи назорат қилиш имконини берувчи техник ва программавий усуллардан фойдаланиш;
2.Тармоқдаги информацион мулоқот иштирокчилари ва улар узатаётган маълумотларни асл нусхасига мослигини текшириш;
3.Маълумотларни узатиш ва қабул қилишда криптография усулларидан фойдаланиш;
4.Вирусларга қарши назоратчи ва даволовчи программалардан фойдаланиш;
5.Шахсий компютер ва маҳаллий компютер тармоғига бегона шахсларни қўймаслик ва уларда мавжуд бўлган маълумотлардан нусха олиш имкониятларини чекловчи ташкилий ишларни амалга ошириш.
Бундан ташқари информацион хавфсизликни таъминлаш борасидаги интернет фойдаланувчилари орасида ўрнатилмаган тартиб-қоидалар мавжуд. Уларни баъзи бирларини келтирамиз:
ҳеч қачон ҳеч кимга интернетдаги ўз номингиз ва паролингизни айтманг;
ҳеч қачон ҳеч кимга ўзингиз ва оила аъзоларингиз ҳақидаги шахсий, ҳамда ишхонангизга оид маълумотларни (исми-шарифингиз, уй адресингиз, банкдаги ҳисоб рақамингиз, иш жойингиз ва унинг ходимлари ҳақидаги маълумотларни ва ҳок.) интернет орқали юборманг;
электрон адресингиздан (e-mail) мақсадли фойдаланинг, интернет орқали программалар алмашманг;
интернетда тарқатилаётган дуч келган программалардан фойдаланманг. Программаларни фақат ишончли, эгаси маълум бўлган серверлардан кўчиринг;
электрон почта орқали юборилган «актив объект»лар ва программаларни ишлатманг, .exe қўшимчали ўз-ўзидан очилувчи сизга номаълум архив ҳолдаги файлларни очманг;
электрон почта хизматидан фойдаланаётганингизда маълумотларни шифрлаш зарур, яъни криптография усулларидан албатта фойдаланинг;
эгаси сиз учун номаълум бўлган хатларни очманг;
эгаси маълум бўлган ва унинг сифатига кафолат берувчи антивирус программалардан фойдаланинг ва уларни мунтазам янгилаб боринг;
интернетда мавжуд бўлган информацион ресурслар ва программалардан уларнинг авторлари рухсатисиз фойдаланманг;
тармоқлардаги бегона компютер ва серверларнинг IP адресларини аниқлаш ва шу орқали рухсат этилмаган серверлар ва информацион ресурсларга кириш, нусха кўчириш, вируслар тарқатиш каби ноқонуний программалаштириш ишлари билан шуғулланманг, бу жиноятдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
