Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача муассасалар ходимларини қайта тайёрлаш

 
6-машғулот 
Мавзу: расмларни номлаш ( “H” товуши) ва улар иштирокида гап тузиш 
Мақсад: Расмларни номлаганда сўздаги ҳар бир товушни тўғри талаффуз қилиш. 
Болаларга берилган расмлар асосида мустақил гап тузишга ўргатиш. Сўзлар гапда 
боғланиши ҳақида тушунчаларини мустаҳкамлаш.Сўзларни бўғинларга бўлиш. 
Вазифалар: 
Расмлар орқали гап ҳақида тушунчаларини мустаҳкамлаш, луғатни фаоллаштириш.
Боғланишли нутқ—гап тузиш кўникмаларини шакллантириш. 
Нутқнинг ифодалилигини тарбиялаш.
Гапни сўзларга бўлишга ўргатиш. 
Кутилаѐтган натижалар:
Расмлар асосида гап тузишга ўрганадилар. 
Грамматик жиҳатдан тўғри сўзлашга интилади 
Болалар билимларини кенгайтиришга йўналтирилган, иштирок этишга 
мўлжалланган интерфаол усуллар: 
Ақлий ҳужум 
Қисқа ҳикоя 
Савол- жавоб 
Тетиклаштирувчи машқлар 
Керакли жиҳозлар: 
Турли мавзуларда расмлар 
Машғулотнинг бориши. Тарбиячи: Бугун болалар, сиз билан ―H”
товуши иштирок этган
расмларни кўрамиз, улар ҳақида гап тузамиз. 
-Бу қандай полиз экини? (ҳандалак)
-Мен ҳандалак ҳақида гап туздим. ―Биз ҳандалак едик.‖ 
-Сиз ҳандалак ҳақида қандай гап тузган бўлар эдингиз?
(Болалар жавоблари: ҳандалак пишди; дадам ҳандалак олиб келдилар) 
Баракалла, болалар ҳозир мен сизга расмлар тарқатаман. Сиз расмга қараб гап тузасиз. 
Тузган гапингизда ―H‖ 
товуши кўпроқ учрашига ҳаракат қилинг. 
Тарбиячи: - Ботир, сенда қандай расм бор, номла.
Ботир:-менда тимсоҳ расми бор. 
Тарбиячи: тимсоҳ сўзида ―H‖ товуши сўзнинг қаерида келяпти? 
Ботир: тимсоҳ сўзида ―H‖ товуши сўзнинг охирида охирида келяпти. 
Тарбиячи: тимсоҳ сўзини бўғинга бўл. 

---

81 
Ботир: тим-соҳ
Тарбиячи:- тим-соҳ сўзи неча бўғин экан? 
Ботир: тим-соҳ сўзи икки бўғин экан 
Тарбиячи:- тим-соҳ ҳақида қандай гап туздинг? 
Ботир: -Ҳалима тимсоҳ расмини чизди. 
Тарбиячи: тузган гапингда нечта сўз бор? 
Ботир: - тўртта 
Тарбиячи: -қандай сўзлар? 
Ботир: - ―Ҳалима‖, ―тимсоҳ‖, ―расмини‖, ―чизди‖ 
Тарбиячи: -тўғри, Ботир тўртта сўздан иборат гап тузди. Ҳалима тимсоҳ расмини чизди. 
Гапда ―Ҳалима‖ биринчи сўз, ―тимсоҳ‖ иккинчи сўз, ―расмини‖ учинчи сўз, ―чизди‖ 
тўртинчи сўз. 
Тарбиячи шу тариқа болалардан ―H‖ 
товуши иштирок этган сўзлардан гап тузишларини 
сўрайди. Болаларнинг сўздаги товушларни тўғри талаффуз қилишларига, тузилган гапда 
сўзларнинг боғланишига эътибор беради. Машғулот давомида албатта жисмоний дақиқа 
ўтилиши лозим.